Βιβλιοπαρουσίαση των βιβλίων “Το μικρό Εγώ είμαι Εγώ” και “Η χρήση του παιδικού βιβλίου το μικρό Εγώ είμαι Εγώ” στο ένθετο «Σκασιαρχείο» της Εφημερίδας των Συντακτών από τον Μπάμπη Μπαλτά, δάσκαλο, μέλος του «Σκασιαρχείου» με «Τα θρανία της Άνοιξης».
Το εγώ στη φιλοσοφία έχει το φιλοσοφικό όνομα του ιδεαλισμού στο οποίο αντιπαρατέθηκε η φιλοσοφία του υλισμού. Η γέφυρα ανάμεσα στα δυο φιλοσοφικά ονόματα είναι η φαινομενολογία. Αυτόν τον δρόμο παίρνει η αυστριακή συγγραφέας Mira Lobe για να δείξει την περιπέτειά μας στον κόσμο. Γιατί η φαινομενολογική στιγμή είναι αυτή της ανοιχτότητας στον κόσμο. Και το «μικρό εγώ» περνά από πολλές «σφίγγες» αυτού του κόσμου, στις οποίες χρειάζεται να απαντά.
Και να ξεκινά την απάντηση από το πλήρως κυριευμένο είναι του, από το «δεν ξέρω». Και το πρώτο που δεν ξέρει είναι το όνομά του. Το ερώτημα είναι το άνοιγμα του κλειστού όστρακου στην κατάσταση της φύσης. Και το ερώτημα έρχεται απ’ έξω: «ποιος είμαι;» με ρωτούν και μετά ρωτώ ο ίδιος τον εαυτό μου. Κι αναζητά το στάδιο του καθρέπτη. Μήπως είμαι άλογο; Μήπως κάποιο άλλο ζώο; Μ’ όλα έχει ομοιότητες και διαφορές. Συγκρίνει. Αυτή είναι η πρώτη επιστημονική γνώση, η σύγκριση. Κι αυτή το οδηγεί να γνωρίσει πολλές δοκιμασίες με ζώα για να βρει την ταυτότητά του. Πλησιάζει και απομακρύνεται. Αυτή είναι η ταυτότητα. Τη δύναμη για να συνεχίσει θα τη δώσουν τα όνειρα που βλέπει διαρκώς να ταξιδεύει. Αλλά λιποψυχεί γιατί το περιμένει το τίποτα, ο «Κανένας» της «Οδύσσειας». Η αίσθηση ότι δεν έχει όνομα, αταξινόμητο (queer) έτσι όπως είναι, το απελπίζει. Και πονά. Είναι η στιγμή του δεύτερου συναισθήματος μετά την μοναξιά. Τότε έρχεται η στιγμή του εγώ. Και σκέφτεται ότι φτάνει να λέει εγώ κι αν χρειαστεί «εγώ είμαι το εγώ».
Αλλά ο κύκλος της επικοινωνίας χρειάζεται κάτι ακόμα: την εγελιανή αναγνώριση (recognition). Κι αυτή την κάνει η γραμματική κλίση του δεύτερου προσώπου που γίνεται πρώτο: Εσύ. Έτσι εισάγεται η δι – υποκειμενικότητα κι ο διάλογος. Αυτή είναι η στιγμή του υποκειμένου που φιλοσοφικά μας φέρνει στο νου όλη την παράδοση της Κριτικής Θεωρίας. Και το βιβλίο της Mira Lobe γίνεται ένας κύκλος για φιλοσοφία με παιδιά. Στην παιδαγωγική Freinet και στο «Σκασιαρχείο» η φιλοσοφία με τα παιδιά είναι ένας τρόπος να συσχετιστούν τα παιδιά, όπως με τη συμβούλιο ή την αλληλογραφία, με τη γλώσσα που επιστρέφει στα ίδια και στην μεταβολή του κόσμου τους από το «δεν ξέρω» σε «ξέρω». Έχουμε διαρκώς στο νου πως είμαστε πεταμένοι στον κόσμο, πως νιώθουμε εξόριστοι, πως θέλουμε να συγκροτηθούμε, πως επιζητούμε την αναγνώριση, πως θέλουμε πολιτική και συνέλευση. Κι αυτό το «σκέφτομαι» γίνεται μια νεωτερική στιγμή της ύπαρξης που μας συνδέει εκ νέου με τον κόσμο, την κοινότητα, τη φιλία και τη διαφορετικότητα. Γιατί το «μικρό εγώ» της ιστορίας, αναζητώντας την ταυτότητα, κατάλαβε τη διαφορετικότητα. Το τετράγλωσσο βιβλίο, έχοντας ταξιδέψει τέσσερα χρόνια στην ελληνική κοινωνία, μαζί με τον ενδεικτικό οδηγό χρήσης του από τη δοκιμασία του σε ομάδες παιδιών είναι μια από τις λίγες προτάσεις να έχουμε πιο πολλές γλώσσες στην παιδική λογοτεχνία και πιο πολλές συνέργειες συγγραφέων, εκπαιδευτικών, λογοτεχνών και ψυχολόγων. Σ’ αυτή τη συλλογική προσπάθεια ένας έπαινος ταιριάζει μόνο σ’ όλους και στην επιμελήτρια Αναστασία Καλαντζή – Αζίζι. Καθώς είχα και τη δυνατότητα να συνεργαστώ μαζί της σ’ ένα εργαστήριο με παιδιά στο Ελληνικό Συμβούλιο για τους Πρόσφυγες ο έπαινος βγαίνει από τα χείλη μου αβίαστα κι αυθεντικά.
Η εκ νέου συνεργασία της σχολικής κοινότητας μαζί της για τα εγκαίνια της βιβλιοθήκης στο διδακτήριο της οδού Κωλέττη, στο 35Ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, είναι δυο φορές έπαινος εκ μέρους όλων για όλα αυτά που μοιραζόμαστε με τα μικρά μας εγώ. Κλείνοντας, τα βιβλία, «Το μικρό εγώ είμαι εγώ» (2017) και «Η χρήση το παιδικού βιβλίου ‘Το μικρό εγώ είμαι εγώ’» (2022) κυκλοφορούν από τις Εκδόσεις Τόπος.
