Κεφάλαιο από το βιβλίο Μιλήστε με έναν ειδικό, των Γ. Ευσταθίου, Φ. Λέκκα, Χ. Βαρβέρη, & Ε. Κονσουλίδου.
Συνάδελφοι που βοήθησαν σε μία αρχική αποδελτίωση των απαντήσεων: Γ. Αλεξοπούλου.
Η εισαγωγή στο πανεπιστήμιο και το ξεκίνημα της φοιτητικής ζωής είναι για τους περισσότερους νέους ανθρώπους μία συναρπαστική εμπειρία. Ωστόσο, κάποιοι είναι πιθανόν, έστω και αρχικά, να δυσκολευθούν να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες ζωής και στο ακαδημαϊκό περιβάλλον. Ειδικότερα, η είσοδος στο πανεπιστήμιο συμπίπτει με την εμφάνιση προβλημάτων διάθεσης και δυσκολιών του φοιτητή να νιώσει ικανοποίηση σε ακαδημαϊκό και σε διαπροσωπικό επίπεδο. Επιπλέον, η είσοδος στο πανεπιστήμιο μπορεί να συμπέσει με την εμφάνιση αμφιβολιών σχετικά με το εάν η σχολή φοίτησης ανταποκρίνεται στα ενδιαφέροντα ή και τις γνωστικές ικανότητές του.
Η ενηλικίωση και η εισαγωγή στο πανεπιστήμιο είναι μία περίοδος πολλών αλλαγών, δυνατοτήτων, εναλλακτικών επιλογών και μιας δυναμικότητας για εξέλιξη. Από την άλλη, είναι μία εποχή κατά την οποία το άτομο έρχεται αντιμέτωπο με πληθώρα επιλογών και μπορεί να νιώσει ότι κατακλύζεται από πολλά και διαφορετικά ερεθίσματα.
Ο νεαρός ενήλικας έχει καταφέρει κάτι σημαντικό: την εισαγωγή του στην τριτοβάθμια εκπαίδευση μετά από μία επίπονη περίοδο προσπάθειας. Ωστόσο, έρχεται αντιμέτωπος με πολλές προκλήσεις, αλλά και αμφίσημες καταστάσεις. Πιο συγκεκριμένα, καλείται να ωριμάσει, ενώ πολλές διεργασίες της προηγούμενης ηλικιακής φάσης (εφηβεία) δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί. Ειδικότερα, από τη μία, συνεχίζεται η οικονομική εξάρτηση από την οικογένειά του, αλλά, από την άλλη, καλείται να συμπεριφέρεται ως ενήλικας, όπως, για παράδειγμα, να κάνει υπεύθυνες επιλογές που δεν θα θέσουν σε κίνδυνο την υγεία του (αλκοόλ, ουσίες, επικίνδυνη οδήγηση, σεξ χωρίς προφυλάξεις). Επιπλέον, ενώ παραμένει συναισθηματικά συνδεδεμένος με τους γονείς του, καλείται να αυτονομηθεί από αυτούς και να αντιμετωπίσει το άγχος του αποχωρισμού, ειδικά αν φοιτά σε πόλη μακριά από τον τόπο καταγωγής του.
Ταυτόχρονα, ο νεαρός ενήλικας καλείται να θέσει σημαντικούς στόχους, όπως:
- να γίνει αποτελεσματικός και να βασίζεται στον εαυτό του για να διεκπεραιώνει καθημερινές υποχρεώσεις, ειδικά αν μένει μακριά από τους γονείς του
- να διαμορφώσει προσωπική ταυτότητα
- να αποδεχθεί την ευθύνη για τις επιλογές και τις πράξεις του
- να επικεντρωθεί στην ακαδημαϊκή δουλειά, η οποία διαφοροποιείται σημαντικά από τον τρόπο που είχε μάθει να μελετά στο λύκειο
- να καθιερώσει το δικό του καθημερινό και αυτόνομο πρόγραμμα
- να διαμορφώσει νέες σχέσεις με συνομηλίκους και να βρει τη θέση του μέσα σε διάφορες ομάδες.
Οι στόχοι αυτοί θα πρέπει να τεθούν σε μία μακροπρόθεσμη προοπτική, προκειμένου ο νεαρός ενήλικας να μπορεί να επενδύσει ενέργεια στις προσπάθειες που καταβάλλει στο «εδώ και τώρα». Έτσι, ενώ διερευνά θετικές δυνατότητες εξέλιξης, ταυτόχρονα έρχεται αντιμέτωπος με προσωπικές συγκρούσεις και άγχος. Στη μεταβατική αυτή περίοδο, μπορεί να αισθανθεί αμφιθυμία μεταξύ εξάρτησης και ανεξαρτησίας. Πολύ συχνά, αρκετοί φοιτητές νιώθουν νοσταλγία για τους γονείς τους, τον τόπο καταγωγής τους και τους φίλους τους. Ακόμη, μπορεί να νοσταλγήσουν τη ρουτίνα και τη δομή της ζωής τους ως παιδιά, ή να νιώσουν ότι χάνονται μέσα στο αχανές περιβάλλον του πανεπιστημίου, εν αντιθέσει με το προστατευμένο περιβάλλον του σχολείου.
Επιπλέον, οι νεαροί φοιτητές βιώνουν αμφιβολίες δεδομένου ότι οι προσδοκίες τους για τη φοιτητική ζωή και τη φοίτηση στο πανεπιστήμιο ενδέχεται να έλθουν σε σύγκρουση με τις αρχικές εντυπώσεις και την πραγματικότητα. Δηλαδή, η κατάσταση που αντιμετωπίζουν έρχεται σε σύγκρουση με τις αρχικές υψηλές προσδοκίες, την ανυπομονησία και τον ενθουσιασμό για το καινούργιο ξεκίνημα. Ειδικότερα, το πανεπιστήμιο ενδέχεται να μην ανταποκρίνεται στις προσδοκίες τους, όπως και το αντικείμενο σπουδών. Η ακαδημαϊκή δουλειά μπορεί να φανεί δύσκολη και κάποιοι φοιτητές να νιώσουν για πρώτη φορά το αίσθημα της αποτυχίας στις πρώτες εξετάσεις. Τα μαθήματα ή και οι καθηγητές είναι δυνατόν να μην ανταποκρίνονται στις προσδοκίες τους και να νιώσουν απογοήτευση και ματαίωση από την αρχική επιλογή τους. Ταυτόχρονα, πρέπει να προσπαθήσουν να γνωρίσουν και να κατανοήσουν τον τρόπο λειτουργίας του νέου περιβάλλοντος, προσπάθεια που τους προκαλεί σύγχυση, αμφιβολία ή και δυσκολία με την ύλη, τις γραπτές εργασίες και τις προφορικές παρουσιάσεις.
Οι πρωτοετείς φοιτητές πρέπει να μάθουν έναν νέο τρόπο μελέτης και εμπέδωσης της ύλης, πολύ διαφορετικό από εκείνον που ίσχυε στο σχολείο. Είναι πιθανό να δυσκολεύονται να κατανοήσουν τις έννοιες που αναφέρονται στις παραδόσεις, να μη γνωρίζουν πώς να προετοιμαστούν για τις εξετάσεις και να δυσκολεύονται να οργανώσουν τη μελέτη τους, καθώς η διεξοδική κάλυψη του συνόλου της ύλης (που είναι μία αποδοτική στρατηγική για την περιορισμένη ύλη της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης) είναι σχεδόν μη εφαρμόσιμη στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Σε κοινωνικό επίπεδο, οι παλιές εφηβικές φιλίες μπορεί να δημιουργούν το αίσθημα της νοσταλγίας. Ιδιαίτερα οι πρωτοετείς φοιτητές καλούνται να γνωρίσουν νέους ανθρώπους που προέρχονται από πολλά και διαφορετικά περιβάλλοντα, με τους οποίους ενδέχεται να διαφέρουν από πολλές απόψεις (κοινωνικό και οικονομικό υπόβαθρο, τρόπο ζωής, αξίες). Ως εκ τούτου, είναι δυνατόν να φαίνεται πολύ δύσκολο και απαιτητικό να ξεκινήσουν και να διατηρήσουν κοινωνικές σχέσεις με άγνωστους ανθρώπους. Μπορεί να βγουν στην επιφάνεια προσωπικές ανασφάλειες για την εξωτερική εμφάνιση και την προσωπικότητα. Από τη μία, υπάρχει ισχυρή η ανάγκη για αποδοχή, από την άλλη έντονη ανασφάλεια για το ενδεχόμενο αποτυχίας και απόρριψης. Πολλοί φοιτητές την περίοδο αυτή μπορεί να νιώθουν μοναξιά. Ταυτόχρονα, είναι πιθανό να έχουν πολύ υψηλές προσδοκίες από τον εαυτό τους, να θεωρούν ότι όλοι οι άλλοι τα καταφέρνουν καλύτερα σε κοινωνικό επίπεδο και έτσι να απογοητεύονται γρήγορα.
Ως εκ τούτου, η ενηλικίωση και η εισαγωγή στο πανεπιστήμιο αποτελούν παράγοντες στρες για τους νέους ανθρώπους, δεδομένης της αντίληψης ότι αν κάνουν μία καλή προσαρμογή στη φοιτητική ζωή, γενικότερα, θα καταφέρουν να είναι καλά και να έχουν καλή εξέλιξη και στο μέλλον. Το στρες αυτό εντείνεται από τις προσδοκίες των γονιών, αλλά και τη γενικότερη κοινωνική επιταγή για καλή προσαρμογή και για επιτυχή ακαδημαϊκή εξέλιξη.
Αντιπροσωπευτικά μηνύματα
Έχω ήδη κλείσει τα 21 και μόλις πριν λίγο καιρό άρχισα να φοιτώ στη σχολή μου. Αυτό, γιατί την πρώτη φορά δεν τα κατάφερα στις πανελλήνιες και είχα ήδη χάσει και μία χρονιά στο γυμνάσιο. Πέρασα στο Β΄ Εαρινό εξάμηνο σε μια σχολή που βρίσκεται σε πόλη εκτός Αθήνας. Ένα από τα προβλήματά μου είναι ότι νιώθω πως έχω μείνει “πίσω”. Οι περισσότεροι συμφοιτητές μου είναι 18. Επίσης, με αγχώνει το γεγονός ότι πρέπει να τα βγάλω πέρα και να περάσω τα 2 πρώτα εξάμηνα για να κάνω μεταγραφή για Αθήνα γιατί με δυσκολία τα καταφέρνει οικονομικά η οικογένειά μου…
Και πρέπει να τελειώσω μία σχολή που δεν μου αρέσει (ήταν 16η επιλογή στο μηχανογραφικό μου), να βρω μία δουλειά εδώ γιατί δεν θέλω να αισθάνομαι βάρος στους δικούς μου… Νομίζω πως είμαι πολύ μεγάλη για να μου τα έχουν όλα έτοιμα. Εκείνοι πιστεύουν πως περνάω καλά εδώ και περιμένουν από μένα να τελειώσω αυτή τη σχολή στην ώρα της (στα 4 χρόνια δηλαδή) και να πάρω τη θέση του πατέρα μου (που κάνει το ίδιο επάγγελμα) όταν αποφοιτήσω. Στο μεταξύ, έχω και πολλές εργασίες να κάνω και όλο τις αναβάλλω και πλησιάζει και η εξεταστική και πνίγομαι, νομίζω πως δεν θα τα καταφέρω… Μερικές φορές σκέφτομαι να τα παρατήσω όλα και θέλω να εξαφανιστώ με κάποιον μαγικό τρόπο, αλλά δυστυχώς αυτό δεν γίνεται… δεν θέλω να τους απογοητεύσω πάλι…
Αν και εκείνοι είναι πολύ υποστηρικτικοί και όταν τους λέω ότι πρέπει να βρω μία δουλειά μου λένε: “Κοίτα εσύ να περάσεις τα μαθήματά σου και τα άλλα άσ’ τα πάνω μας” και τότε είναι που νιώθω ακόμη χειρότερα, γιατί αν δεν τα καταφέρω θα αισθάνομαι πολύ άχρηστη που μου τα παρέχουν όλα κι εγώ δεν τα κατάφερα. Δεν ξέρω τι να κάνω… Θέλω να πεθάνω, να ηρεμήσω επιτέλους από όλες αυτές τις σκέψεις… μερικές φορές δεν μπορώ να κοιμηθώ καθόλου το βράδυ και περνάω ώρες ολόκληρες κοιτώντας το ταβάνι και τα σκέφτομαι όλα αυτά μαζί και πάει να σπάσει το κεφάλι μου… Εκεί που λέω “Όχι, δεν θα το βάλω κάτω, αύριο κιόλας θα κάτσω να γράψω την εργασία μου” και νιώθω αποφασισμένη, μετά αμέσως με πιάνει απελπισία και κλαίω μέχρι να με πάρει ο ύπνος… Πού θα πάει αυτή η κατάσταση;
Γεια σας… Νιώθω ήδη λίγο περίεργα που κατέληξα να ψάχνω στο διαδίκτυο λύση για το πρόβλημά μου… Είμαι πρωτοετής φοιτήτρια σε ένα πολύ όμορφο νησί, στην επιλογή που πάντα ήθελα να περάσω… Το θέμα είναι ότι αντιμετωπίζω μελαγχολία σε καθημερινή βάση γιατί νιώθω πως δεν έχω βρει ακόμη τα σωστά άτομα που να ταιριάζουμε για παρέα… Έχω φίλους αν θέλω να βγω ένα βράδυ, αλλά δεν με εκφράζουν ως άτομα. Δεν βρίσκω κάτι να συζητήσω και να περάσω καλά. Κατανοώ ότι ο καθένας έχει διαφορετικά ενδιαφέροντα, ότι οι άνθρωποι διαφέρουν μεταξύ τους και οι προσωπικότητές τους το ίδιο… Όμως νιώθω πως έχω φτάσει σε ένα σημείο που δεν μπορώ άλλο… Δεν ψάχνω άτομα να δεθώ αμέσως, αλλά τουλάχιστον άτομα να μιλάμε και να με υπολογίζουν. Να υπάρξει κάποιος που να μπορώ να τον καλέσω με χαρά σπίτι μου και αυτός στο δικό του. Αρνητικό νομίζω είναι και το γεγονός ότι έχω σχέση εξ αποστάσεως, οπότε ούτε ο φίλος μου είναι εδώ για να με βοηθήσει και δεν έχω ούτε κάποιον άλλο γνωστό από δω… Υπάρχουν φορές που το σπίτι με πνίγει και θέλω να βγω, αλλά δεν υπάρχει κάποιος που θα με καταλάβει αν του μιλήσω. Έχω προσπαθήσει να πω και στα άτομα που συναναστρέφομαι ότι δεν είμαι καλά, αλλά μου είπανε ότι είναι φάση και θα περάσει, τίποτα άλλο… Δεν ξέρω ποιος έχει το πρόβλημα. Είμαι ιδιαίτερα κοινωνικό και ανεκτικό άτομο, πάντως, και δίνω ευκαιρίες στους άλλους. Έχω όρεξη για πράγματα, αλλά δεν βρίσκω ανταπόκριση κάπου… Φοβάμαι πως γίνομαι μέρα με τη μέρα ψυχολογικά χειρότερα και πλησιάζει εξεταστική και δεν ξέρω τι να κάνω. Αλλιώς σκεφτόμουν τη φοιτητική ζωή κι αλλιώς αποδείχθηκε ο πρώτος χρόνος… Νομίζω ότι έχω απογοητευτεί πολύ… Δεν θέλω να το βγάζω σε καμία περίπτωση προς τα έξω, όμως καταπιέζομαι πολύ… Αυτά σε γενικές γραμμές… Αν μπορείτε να με συμβουλεύσετε θα χαρώ ειλικρινά. Ευχαριστώ!
Απευθύνομαι σε εσάς για το ζήτημα που με απασχολεί μιας και ο τομέας της συμβουλευτικής φοιτητών στα ελληνικά πανεπιστήμια είναι ανύπαρκτος (σε αντίθεση, για παράδειγμα, με το εκπαιδευτικό σύστημα των ΗΠΑ), ή, αν υπάρχει, δεν είναι τόσο προβεβλημένος ώστε να ξέρω πού μπορώ να απευθυνθώ. Ευτυχώς που υπάρχει και το διαδίκτυο.
Είμαι 18 χρονών. Πέτυχα στο Πανεπιστήμιο με καλή σειρά επιτυχίας, την οποία τελικά θεωρώ πλασματική, μιας και την υψηλή μου βαθμολογία δεν την οφείλω στα μαθήματα θετικών επιστημών, αλλά στα μαθήματα που ήθελαν παπαγαλία και μία “α” κριτική ικανότητα. Παρακολουθώντας τα μαθήματα και το επίπεδο των συμφοιτητών μου, έχει αρχίσει να μου δημιουργείται αίσθημα κατωτερότητας. Πολλές φορές έχω αναρωτηθεί: “Τι γυρεύω εγώ εδώ μέσα;”. Πολλές φορές έχω πει στον εαυτό μου: “Είσαι χαζή τελικά”. Έχω χάσει την αυτοπεποίθησή μου και είμαι εξαιρετικά ανασφαλής. Και αυτό όχι μόνο ως προς τα μαθήματα, αλλά και στις κοινωνικές σχέσεις με τους συμφοιτητές μου, στους οποίους (ελλείψει άλλου ακροατή) εκφράζω τις ανασφάλειές μου και τελικά, αφού με τη συμπεριφορά μου κάνω σαν να επιδιώκω τη λύπησή τους, έχω γίνει ο πιο “αδύναμος κρίκος” (αυτοσαρκασμός). Μερικά στοιχεία από το παρελθόν. Στο νηπιαγωγείο και στο δημοτικό ήμουν πάντα at the top of class με σχεδόν καμία προσπάθεια. Ωστόσο, από τότε με συνέκρινα διαρκώς με την κολλητή μου, την οποία θεωρούσα πιο προνομιούχα από μένα, μιας και το περιβάλλον στο οποίο μεγάλωνε καλλιεργούσε πιο “έξυπνα” παιδιά απ’ ό,τι το δικό μου. Στο γυμνάσιο έγινα ξαφνικά ανταγωνιστική και βαθμοθήρας, βγάζοντας “20 παρά 1”, αλλά τελικά όχι και μαθαίνοντας πολλά. Πήρα πτυχίο στα Αγγλικά και στα Γαλλικά, αλλά δεν τόλμησα να συνεχίσω σε πτυχίο πιο ανεβασμένο (proficiency) για να μην κουραστώ δήθεν πριν από τις πανελλήνιες (στην πραγματικότητα φοβόμουν την αποτυχία). Το ίδιο και με το πιάνο, όπου παράτησα τις σπουδές γιατί “με καταπίεζε ο δάσκαλος”. Γενικά, έδινα πάντα μεγάλη αξία σε κάθε εξέταση, λες και από αυτή εξαρτάται η προσωπική μου επιτυχία (καθώς σε άλλους τομείς, π.χ. κοινωνικότητα, δεν διακρινόμουν). Με αρκετές προσωπικές θυσίες και άγχος πέρασα από τη δοκιμασία των πανελληνίων, η οποία εντέλει με βόλευε γιατί και τα μαθήματα μου φαίνονταν ενδιαφέροντα και οι καλές μου επιδόσεις μού τόνωναν την αυτοπεποίθηση. Επειδή ποτέ δεν ήξερα τι θέλω να κάνω στη ζωή μου, είπα να διαλέξω μία σύγχρονη επιστήμη με προοπτικές, στην οποία πέρασε και η κολλητή μου από το δημοτικό… Έβλεπα βέβαια ότι τα μαθηματικά και η φυσική δεν μου άρεσαν (γιατί δεν ήμουν τόσο καλή σε αυτά), αλλά είπα να πάρω αβασάνιστα μία τόσο σημαντική απόφαση… κι ας ήξερα μέσα μου πως ούτε θα μου άρεσε αυτή η επιστήμη ούτε ποτέ θα γινόμουν καλή σε αυτή. Απλά επειδή έχει πολλές προοπτικές. Εν ολίγοις, αισθάνομαι ότι δεν ανήκω σε αυτόν τον τομέα. Αν τα κατάφερνα καλύτερα στα μαθήματα, ίσως και να είχα άλλη άποψη για τη σχολή.
Διάβασα κάποια κείμενα στο διαδίκτυο και ίσως τελικά να έχω μαθησιακές δυσκολίες. Δεν ξέρω αν έχω επιβάλει στον εαυτό μου αυτή την άποψη, και ούτε σε ποιον ειδικό να απευθυνθώ για να διαπιστωθεί κάτι τέτοιο. Ενώ έχω αφιερώσει πολλές ώρες στο διάβασμα, δεν μπορώ να λύσω τις ασκήσεις. Απογοητεύομαι αφάνταστα, αισθάνομαι χαζή και επαναλαμβάνω διαρκώς πως θέλω να τα παρατήσω. Περιττό βέβαια να πω πως τα μαθήματα με απωθούν. Η κατάσταση είναι φοβερά τελματωμένη. Πέρα από τις δυσκολίες στα μαθήματα, βλέπω ότι δεν μπορώ να χειριστώ απλές καθημερινές καταστάσεις, ότι δεν μπορώ να συγκεντρωθώ και να κατανοήσω με την πρώτη απλά πράγματα (π.χ. έχω δει 3 ταινίες των οποίων την υπόθεση δεν κατάλαβα, ενώ οι συμφοιτήτριές μου ναι), πρέπει να διαβάσω ένα άρθρο εφημερίδας 2 φορές για να το καταλάβω, σε συζητήσεις δεν μπορώ να συμμετάσχω κ.λπ., κ.λπ. Ξεχνάω διαρκώς πράγματα και υποχρεώσεις και έχω αποδιοργανωθεί πλήρως, παρότι έχει πλέον περάσει ένα εξάμηνο, κι έτσι δεν μπορείς να κατηγορήσεις την αλλαγή περιβάλλοντος και το σοκ της μεταφύτευσης. Εκλείπει πλέον η αυτοπεποίθηση που μου έδιναν οι επιδόσεις στα μαθήματα και ζητώντας συναισθηματική υποστήριξη από οποιονδήποτε, έχω καταντήσει “η χλεύη των ηττημένων”. Κοινωνικά πάλι με θεωρώ εντελώς απροσάρμοστη και εξάλλου, αφού είμαι τόσο μίζερη και απαισιόδοξη, ποιος θα ήθελε να συναναστραφεί μαζί μου; Εντούτοις, το απωθημένο να συναναστρέφομαι με τους “καλύτερους” (ενώ έλκω τους “χειρότερους”) παραμένει…
Όταν έχεις χρόνο στη διάθεσή σου, σου δίνεται χρόνος για ενδελεχή εσωτερική αναζήτηση, που τελικά μάλλον ζημιώνει, αφού είναι υπερβολική. Αυτό το email καταγράφει λίγες από τις σκέψεις που από το πρωί και όλο το βράδυ κατακλύζουν το μυαλό μου (γιατί έχω χάσει και τον ύπνο μου). Νομίζω πως έδωσα αρκετά στοιχεία για το ζήτημά μου. Βέβαια, δεν ξέρω τι περιμένω από εσάς. Το ότι είστε ακροατές είναι σημαντικό. Τελικά, η πηγή των προβλημάτων είναι η κακή επαγγελματική επιλογή, ή η άσχημη στάση απέναντι στα πράγματα, ή και τα δύο;
Γεια σας! Ανακάλυψα τυχαία το site και αποφάσισα να επικοινωνήσω μαζί σας με την ελπίδα ότι ίσως με βοηθήσετε. Έδωσα φέτος πανελλήνιες εξετάσεις για πρώτη φορά και παρόλο που διάβασα πάρα πολύ δεν πέρασα εκεί που πραγματικά ήθελα, δηλαδή Νομική. Έβγαλα βέβαια έναν αρκετά υψηλό βαθμό, αλλά με αυτά τα μόρια δεν γινόταν να πιάσω τη Νομική. Πέρασα ένα δύσκολο καλοκαίρι μπορώ να πω… προσπαθώντας να σκεφτώ μία άλλη σχολή την οποία θα μπορούσα να επιλέξω, έχοντας φυσικά τη στενοχώρια που δεν μπόρεσα να πραγματοποιήσω το όνειρό μου, και μέσα από κλάματα και πολλές σκέψεις να καταλάβω τι έκανα λάθος και δεν τα κατάφερα! Τελικά πέρασα σε μία άλλη σχολή εξίσου υψηλή η οποία δεν μου άρεσε ΠΟΤΕ! Την έβαλα στο μηχανογραφικό ως δεύτερη επιλογή μόνο και μόνο για να περάσω σε μία σχολή και να φύγω (επιτέλους) από το χωριό μου. Σκέφτομαι σοβαρά να ξαναδώσω πανελλήνιες για να μπω στη Νομική, μιας και η σχολή στην οποία είμαι μου είναι εντελώς αδιάφορη. Το πρόβλημα είναι ότι ακούω άσχημα πράγματα για τη Νομική (πολλά χρόνια σπουδών, λίγα λεφτά, ανεργία) και δεδομένου ότι προέρχομαι από μία καθόλου ευκατάστατη οικογένεια που δεν θα μπορέσει να με στηρίξει φοβάμαι… Πιστεύω στον εαυτό μου πολύ, ξέρω ότι έχω ικανότητες και θα πετύχω… όμως δεν ξέρω τι να κάνω. Ο δρόμος προς την επιτυχία δεν είναι εύκολος για κάποιον που δεν ανήκει στην προνομιούχο τάξη! Αξίζει τον κόπο μία δεύτερη προσπάθεια; Και τελικά τι έχει σημασία στη ζωή… Να ακολουθείς τα όνειρά σου και να αγωνίζεσαι γι’ αυτά χωρίς να υπολογίζεις το κόστος, ή να αρκείσαι σ’ αυτά που ήδη έχεις χωρίς στόχους και όνειρα; Εσείς τι πιστεύετε; Θα με βοηθούσε πάρα πολύ μία απάντησή σας, αν και πιστεύω πως μέσα μου ξέρω τι πρέπει να κάνω… Να μη φοβάμαι!
Γεια σας. Εδώ και κάμποσο καιρό έχω φύγει στο εξωτερικό για μεταπτυχιακό, αφού τελείωσα στην Ελλάδα πρώτα σπουδές. Το πρόβλημά μου είναι πως δεν νιώθω και πολύ καλά. Βέβαια, έχω κάνει παρέες εκεί, περνάμε καλά και βγαίνουμε, ωστόσο δεν είμαι ευχαριστημένη από τις σπουδές μου. Αν και ήθελα να γραφτώ στο συγκεκριμένο μεταπτυχιακό, το οποίο αποφάσισα μετά από πολύ κόπο, νιώθω χάλια που το έχω αρχίσει. Δεν μου αρέσει καθόλου, ούτε τα μαθήματα, ούτε το περιβάλλον.
Αντιμετωπίζω και έντονο πρόβλημα με τη γλώσσα και έχω σκεφτεί να το παρατήσω. Το θέμα είναι ότι εγώ πίεζα τους γονείς μου για να κάνω μία καινούργια αρχή, έπειτα από διάφορα προβλήματα ψυχολογικά που είχα στην Ελλάδα. Επιπλέον, παίρνω και υποτροφία και όλοι μου λένε πως είμαι αυτοκαταστροφική που θέλω να τα παρατήσω. Να σημειώσω πως γενικότερα είμαι αναποφάσιστο άτομο και συνεχώς αλλάζω αποφάσεις που είναι σημαντικές για τη ζωή μου. Οι γονείς μου με κατηγορούν συνεχώς και κανείς δεν με παίρνει στα σοβαρά.
Όσο καιρό ήμουν έξω, έμεινα μόνη και σκέφτηκα τι θέλω να κάνω, γιατί ήμουν εγώ μόνη με τον εαυτό μου, χωρίς να ακούω άλλες γνώμες. Μου αρέσει πολύ ο κινηματογράφος και θα ήθελα να σπουδάσω κάτι τέτοιο. Επιπλέον, θα ήθελα να δώσω κατατακτήριες και να περάσω σε μία σχολή που να με ενδιαφέρει πραγματικά.
Το ζήτημα είναι πως κανείς δεν με πιστεύει πλέον. Οι γονείς μου με πιέζουν να τελειώσω το μεταπτυχιακό, και μου λένε ότι εγώ τους είχα τρελάνει να φύγω. Επίσης, φοβάμαι πως πάλι θα αλλάξω γνώμη και πως θα κάνω μεγάλη βλακεία αν τα παρατήσω. Δεν με εμπιστεύομαι πλέον. Αλλά ειλικρινά, πιέζομαι πάρα πολύ με αυτό, δεν θα το βγάλω, είναι πάνω από τις δυνάμεις μου. Σε λίγες μέρες ξαναφεύγω και δεν ξέρω τι θα κάνω. Εσείς τι λέτε; Ευχαριστώ.
Συνήθεις ερωτήσεις και απαντήσεις
Αναρωτιέμαι πώς θα ήταν η ζωή μου αν έκανα άλλη επαγγελματική επιλογή;
Ουσιαστικά όταν βρισκόμαστε αντιμέτωποι με μία κατάσταση έχουμε στη διάθεσή μας δύο κατηγορίες στρατηγικών προκειμένου να αντιδράσουμε. Η πρώτη κατηγορία αφορά στο να προσπαθήσουμε να ρυθμίσουμε το συναίσθημά μας μπροστά στη δεδομένη κατάσταση, και η δεύτερη στο να προσπαθήσουμε να αλλάξουμε τις αντικειμενικές συνθήκες. Εσείς στην ηλικία στην οποία βρίσκεστε ουσιαστικά έχετε στη διάθεσή σας και τις δύο εναλλακτικές. Μπορείτε είτε να θεωρήσετε δεδομένη την απόφαση που λάβατε όταν πρωτοεπιλέξατε επάγγελμα και να προσπαθήσετε να προσαρμοστείτε στη ζωή σας, είτε να επιστρέψετε στις σπουδές σας και να αποπειραθείτε να αλλάξετε επαγγελματική σταδιοδρομία. Σίγουρα το να θεωρήσετε δεδομένη την προηγούμενη απόφασή σας θα σας βοηθούσε να προσαρμοστείτε καλύτερα στην κατάσταση που είχε διαμορφωθεί, καθώς σε τελική ανάλυση πολλές αποφάσεις της ζωής μας θα ήταν πολύ διαφορετικές αν γνωρίζαμε εκ των προτέρων την εξέλιξη των πραγμάτων.
Δεν μπορώ να προσαρμοστώ στις σπουδές μου στην Ελλάδα γιατί σκέφτομαι συνεχώς τι θα γινόταν αν είχα συνεχίσει για διδακτορικό στο εξωτερικό;
Κάποιες φορές στη ζωή μας δεν έχουμε την ελευθερία να λάβουμε αποφάσεις βασισμένοι αποκλειστικά στις δικές μας ανάγκες, αλλά πρέπει να λάβουμε υπόψη τις επιθυμίες ή τις ανάγκες σημαντικών προσώπων της ζωής μας. Πολλοί άνθρωποι διευκολύνονται στο να προσαρμοστούν σε μία τέτοια απόφαση, όταν τη θεωρήσουν δεδομένη. Άλλοι βλέπουν ότι η απόφαση που έλαβαν πραγματικά υπερβαίνει τα αποθέματά τους και την αναιρούν, αποφασίζοντας να θυσιάσουν κάτι άλλο, προκειμένου να ακολουθήσουν την αρχική τους πορεία.
Κάθε επιλογή μας έχει θετικές και αρνητικές συνέπειες και πολλές φορές στη ζωή μας θα μας ενδιέφερε να γνωρίζαμε πώς θα εξελίσσονταν τα πράγματα αν είχαμε ακολουθήσει μία διαφορετική πορεία. Ωστόσο, δεν έχουμε το περιθώριο να γυρίσουμε πίσω και να αλλάξουμε το παρελθόν μας, οπότε ουσιαστικά κάθε επιλογή που κάνουμε καθορίζει τη μόνη πραγματικότητα την οποία ζούμε. Φοβούμαστε ότι ποτέ δεν θα μπορέσετε να μάθετε «τι θα γινόταν εάν» είχατε αποφασίσει να κάνετε το διδακτορικό σας σε ένα πανεπιστήμιο του εξωτερικού, γιατί ακόμη και αν μεταβείτε τώρα στο εξωτερικό, πάλι θα ζήσετε κάτι διαφορετικό από αυτό που θα ζούσατε αν είχατε επιλέξει τότε να μείνετε. Βάσει αυτής της συλλογιστικής, το να εμμένετε στη διερεύνηση της διαφορετικής πραγματικότητας που θα μπορούσατε να είχατε ζήσει δεν έχει κανένα πρακτικό νόημα, ούτε υπάρχει κάποια ειδική τεχνική που θα σας βοηθήσει, πέρα από το να προσπαθήσετε να υπενθυμίζετε στον εαυτό σας αυτό το πολύ απλό γεγονός. Μόνο στην περίπτωση που πραγματικά δείτε ότι παρά τις προσπάθειές σας δεν μπορείτε να απαλλαγείτε από αυτή την έμμονη ενασχόληση, θα είχε νόημα να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό, προκειμένου να λάβετε περισσότερη συστηματική βοήθεια.
Είμαι πρωτοετής φοιτητής και παρουσιάζω τάσεις κατάθλιψης.
Είναι γεγονός ότι η μετάβαση στη φοιτητική ζωή απαιτεί μία σειρά προσαρμογών στις νέες συνθήκες που διαμορφώνονται στη ζωή μας. Οι φοιτητές αντιμετωπίζουν μία σειρά «απαιτήσεων» από το περιβάλλον τους, μεταξύ των οποίων κεντρικό ρόλο κατέχουν οι ακαδημαϊκές απαιτήσεις, οι οποίες είναι πολύ διαφορετικές από αυτές του σχολικού περιβάλλοντος, κυρίως ως προς την έλλειψη δομής και κατεύθυνσης, τον όγκο της ύλης, αλλά και την απαιτούμενη μεθοδολογία μελέτης. Λόγω των παραγόντων αυτών παρατηρούνται συχνά δυσκολίες, ιδίως στους πρωτοετείς φοιτητές που κάνουν τα πρώτα τους βήματα στην τριτοβάθμια εκπαίδευση.
Η πιο συνηθισμένη αιτία των προβλημάτων αυτών αφορά στην έλλειψη των απαραίτητων δεξιοτήτων μελέτης, οργάνωσης χρόνου κ.λπ. Άλλες φορές σχετίζονται με θέματα που αφορούν σε δυσκολίες μάθησης, όπως: η αδυναμία συγκέντρωσης της προσοχής ή ο φόβος των εξετάσεων. Τέλος, κάποιες φορές τα προβλήματα ανακύπτουν στο πλαίσιο των πολύ υψηλών απαιτήσεων για απόδοση από το ίδιο το άτομο, στο πλαίσιο θεμάτων που αφορούν στον φόβο της αποτυχίας και στο πλαίσιο γενικότερων στάσεων του φοιτητή απέναντι στη φοίτησή του.
Είμαι νέος φοιτητής με κινητικά προβλήματα και αισθάνομαι αμήχανα.
Είναι απολύτως κατανοητό να σας απασχολεί η νέα πραγματικότητα που δια- μορφώνεται στη ζωή σας με την είσοδό σας στο πανεπιστήμιο. Η είσοδος στο πανεπιστήμιο αποτελεί ένα σημαντικό γεγονός για το σύνολο σχεδόν των πρωτοετών φοιτητών και το κινητικό πρόβλημα που αντιμετωπίζετε οπωσδήποτε αποτελεί έναν επιβαρυντικό παράγοντα. Ωστόσο, δεν θα πρέπει να νιώθετε μόνος, καθώς υπάρχει μεγάλος αριθμός φοιτητών με κινητικές αναπηρίες που καταφέρνουν να ανταποκριθούν με επιτυχία στις απαιτήσεις της ακαδημαϊκής ζωής.
Θεωρούμε ότι δεν θα πρέπει να ανησυχείτε ως προς την αντιμετώπιση από τους συμφοιτητές σας. Σύμφωνα με μία έρευνα που έγινε στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τα ευρήματα της οποίας αντανακλούν σε μεγάλο βαθμό και τη δική μας αίσθηση, οι φοιτητές με αναπηρία αξιολογούν τη στάση των άλλων φοιτητών απέναντί τους ως αρκετά θετική και δεν αναφέρουν ιδιαίτερα προβλήματα στη συναναστροφή μαζί τους.
Η πρόβλεψη για την προσβασιμότητα όλων των χώρων από άτομα με κινητικές δυσκολίες βρίσκεται σε σχετικά ικανοποιητικό επίπεδο στα περισσότερα κτίρια των Πανεπιστημίων και γίνονται συνεχώς προσπάθειες για τη βελτίωση της κατάστασης, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έχουμε φτάσει στο επιθυμητό αποτέλεσμα.
Η σχολή που επέλεξα δεν με ικανοποιεί και δεν μπορώ να αποδώσω.
Οι σπουδές στην τριτοβάθμια εκπαίδευση απαιτούν μία σημαντική επένδυση χρόνου και κόπου και οπωσδήποτε είναι δύσκολο να προσπαθεί κανείς συστηματικά για κάτι που τον αφήνει παγερά αδιάφορο. Επειδή το ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα είναι δύσκαμπτο ως προς τη διαφοροποίηση του αντικειμένου των σπουδών μετά την εισαγωγή στην τριτοβάθμια εκπαίδευση, η συμβουλή που δίνουμε συνήθως σε ανάλογες περιπτώσεις είναι να εξετάσει ο ενδιαφερόμενος τις επιλογές που ανοίγονται μέσω των μεταπτυχιακών σπουδών μετά τη λήψη του πρώτου πτυχίου.
Εντούτοις, οι επιλογές που έχετε είναι ουσιαστικά δύο: είτε να προσπαθήσετε να προσαρμοστείτε στο περιβάλλον της σχολής που φοιτάτε βρίσκοντας έναν κλάδο ή μία υποειδίκευση που σας ενδιαφέρει, είτε να αλλάξετε σχολή. Για το πρώτο μπορείτε να ζητήσετε πληροφορίες από κάποιον καθηγητή ή βοηθό, ενώ για τη δεύτερη θα σας βοηθήσει πολύ η επαφή με έναν σύμβουλο επαγγελματικού προσανατολισμού (απευθυνθείτε στο γραφείο διασύνδεσης της σχολής σας ή της σχολής που σκέφτεστε να εγγραφείτε).
