Γενικά προβλήματα υγείας

Κεφάλαιο από το βιβλίο Μιλήστε με έναν ειδικό, των Γ. Ευσταθίου, Φ. Λέκκα, Χ. Βαρβέρη, & Ε. Κονσουλίδου.

Συνάδελφοι που βοήθησαν σε μία αρχική αποδελτίωση των απαντήσεων: Ε. Κονταξή.

Στην κατηγορία των γενικών προβλημάτων υγείας εντάσσονται ποικίλα σωματικά προβλήματα και συμπτώματα, τα οποία αναπόφευκτα επηρεάζουν, σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό, την ψυχική διάθεση του ατόμου. Σε αυτά περιλαμβάνονται:

  • Νοσήματα που επιφέρουν σωματικές αλλαγές, π.χ. καρδιολογικά προβλήματα, αλωπεκία, ακμή, προβλήματα του θυρεοειδούς.
  • Συμπτώματα χωρίς οργανική αιτιολογία, π.χ. ζαλάδα, αστάθεια, φωτοευαισθησία, ακράτεια ούρων, που κάνουν το άτομο να νιώθει άβολα με την ιδέα ότι τα αίτια είναι τελικώς «ψυχολογικά».
  • Ενοχλήσεις στις οποίες αλληλεπιδρούν σωματικοί και ψυχολογικοί παράγοντες, όπως το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου.
Αντιπροσωπευτικά μηνύματα

Θα ήθελα να ενημερωθώ για πιθανές παρενέργειες του υποθυρεοειδισμού στην ψυχική υγεία ενός ασθενούς. Με ποια προβλήματα ψυχικής φύσεως, δηλαδή, μπορεί να συνδέεται η νόσος; Ευχαριστώ.

Για ποιο λόγο ιδρώνουν κατά διαστήματα τα χέρια μου; Άκουσα πως οφείλεται στο άγχος, αλλά με έχω πετύχει να γίνεται και σε φάσεις που είμαι απόλυτα χαλαρός, μόνος ή και με παρέα. Δημιουργείται σαν λίπος κάτι και με εκνευρίζει ώσπου πάω τουαλέτα να τα πλύνω. Καμιά φορά συμβαίνει και με το πρόσωπο, ενώ δεν έχω λιπαρή επιδερμίδα ούτε ίχνος από σπυράκι. Η τρίχα μου είναι ίσως λίγο λιπαρή. Λέτε να οφείλεται εκεί; Θα ήθελα να μου πείτε αν γνωρίζετε κάποιον απλό τρόπο για δυνάμωση της τρίχας και ελάττωση της ξηροδερμίας (ενώ δεν είχα παλιά, από τις λακ και άλλες βλακείες για τα μαλλιά νιώθω πως έχω αποκτήσει). Και για τα χέρια αν δεν οφείλεται σε άγχος, που λογικά δεν νομίζω, αν υπάρχει κάτι, γιατί θα καταντήσω μανιακός με τα σαπούνια κάθε τόσο. Ευχαριστώ προκαταβολικά. Ίσως χρειάζεται δερματολόγος για τα παραπάνω, αλλά αν γνωρίζετε κάτι θα το εκτιμούσα.

Είμαι 20 ετών, τριτοετής φοιτητής. Αντιμετωπίζω το εξής πρόβλημα: Εδώ και κάποια χρόνια, έχω αρχίσει να διαπιστώνω ότι η ανατομική ανάπτυξη του σώματός μου δεν είναι φυσιολογική. Παρατηρώ, λοιπόν, ότι υπάρχει υπερσυγκέντρωση λίπους στην περιφέρεια και στους γοφούς, ενώ η ανάπτυξη του πάνω μέρους του σώματός μου είναι ιδιαίτερα περιορισμένη (στενές πλάτες και ώμοι, λεπτά χέρια). Με άλλα λόγια, η ανάπτυξη του σώματός μου προσεγγίζει πιο πολύ το γυναικείο μοντέλο, κάτι που μου φαίνεται αφύσικο και με τρομάζει. Στο παρελθόν δεν με απασχολούσε ιδιαίτερα, γιατί πίστευα ότι κάποια στιγμή θα άλλαζε, κάτι που τελικά δυστυχώς δεν έγινε. Τώρα, όμως, με απασχολεί ιδιαίτερα. Νιώθω αμήχανα και ντρέπομαι για το σώμα μου, με αποτέλεσμα να επηρεάζεται η όλη ψυχολογία μου. Mου φαίνεται τόσο αφύσικο όλο αυτό. Έχω σκεφτεί ότι ίσως πρόκειται για κάποιο ορμονικό πρόβλημα. Τι να κάνω; Να επισκεφτώ κάποιον γιατρό; Θα βοηθήσει;

Είμαι 27 χρονών και ουσιαστικά βρίσκομαι στο τέλος των σπουδών μου (έχω μόνο τη διπλωματική μου να ολοκληρώσω). Το πρόβλημά μου είναι το εξής: Από μικρό παιδί ήμουν ιδιαίτερα συμπαθής λόγω της εξωτερικής μου εμφάνισης. Το να με ερωτεύονται συμμαθήτριες ή άλλες κοπέλες ήταν τόσο πολύ συνηθισμένο που είχε καταντήσει ρουτίνα. Χωρίς να το επιδιώκω είχα μεγάλες επιτυχίες στο άλλο φύλο. Μέχρι τα 19 μου, όπου αντιμετώπισα σοβαρότατο πρόβλημα ακμής. Το πρόβλημα ήταν τόσο έντονο που άλλαξε όχι μόνο την εξωτερική μου εμφάνιση, αλλά και την προσωπικότητά μου. Η επιτυχία μου στις κοπέλες διακόπηκε εντελώς! Ώσπου πήρα ένα πολύ ισχυρό φάρμακο. Τα σπυριά μου έφυγαν, η διάθεσή μου άλλαξε!

Τα σπυριά μου όμως ξαναβγήκαν και αναγκάστηκα να επιστρέψω στον παλιό γνώριμο μίζερο τρόπο ζωής. Τελικά ξαναπήρα το ίδιο φάρμακο. Τα σπυριά έφυγαν και μετά από λίγο καιρό ξαναβγήκαν. Έκτοτε η ακμή έχει κυριεύσει (καταστρέψει θα έλεγα) τη ζωή μου! Και σαν να μη μου έφθανε αυτό, έχασα και τα μαλλιά μου και πάχυνα υπερβολικά! Το αποτέλεσμα ήταν να πάθω κατάθλιψη, να μη βγαίνω από το σπίτι και να μη θέλω να ζω. Το πολέμησα, όμως, και εξακολουθώ να το πολεμώ κάθε δευτερόλεπτο της ημέρας. Η ζωή μου έχει γίνει πια ένας αγώνας. Προσπαθώ να ζήσω φυσιολογικά και υπάρχουν στιγμές-μέρες που τα καταφέρνω. Το μόνο σίγουρο είναι ότι κάποια στιγμή θα σπάσω και θα καταλήξω σε κάποιο ψυχιατρείο. Ούτε ο ψυχίατρος κατάφερε να με βοηθήσει μέχρι στιγμής. Πείτε μου, σας παρακαλώ, τι να κάνω; Αν μπορείτε να μου προτείνετε και κάποιο βιβλίο που θα με βοηθήσει. Ευχαριστώ πολύ.

Καλημέρα. Θα ήθελα να ρωτήσω πώς μπορεί κάποιος να αντιμετωπίσει μία τόσο στρεσογόνο κατάσταση όσο η γενικευμένη αλωπεκία (σύμπτωμα κάποιας ασθένειας), ειδικά αν είναι γυναίκα.

Καλησπέρα! Εδώ και δύο χρόνια σχεδόν ταλαιπωρούμαι από μόνιμο μυϊκό σπασμό στην περιοχή του αυχένα και των ώμων. Ο πόνος είναι αρκετός, όχι συνεχής βέβαια, και με εμποδίζει από το να κάνω κάποιες χειρωνακτικές εργασίες. Έκανα μαγνητική τομογραφία, αλλά δεν έδειξε να υπάρχει κάποιο οργανικό πρόβλημα.

Επίσης, έκανα φυσικοθεραπείες μετά από σύσταση του ορθοπεδικού μου, αλλά όχι μόνο δεν είδα αποτέλεσμα, ίσως και να επιδείνωσαν το πρόβλημα… Δεν νομίζω πάντως πως οφείλεται σε άγχος, γιατί αυτή την περίοδο δεν υπάρχει κάτι που να με πιέζει και να με αγχώνει, τουλάχιστον όσο μπορώ να ξέρω. Σκέφτομαι ακόμη ότι μπορεί να συνδέεται με ένα αντίστοιχο πρόβλημα της μητέρας μου. Συγκεκριμένα, την εποχή που μου πρωτοεμφανίστηκε, είχε διαγνωσθεί στη μητέρα μου κοίλη στον αυχένα και έμεινε πολύ καιρό στο κρεβάτι. Πιστεύετε ότι μπορεί να υπάρχει μία τέτοια σύνδεση; Ακόμη είναι πιθανό να έχει κάποια σχέση το ότι οι γονείς μου εδώ και πολλά χρόνια είναι χωρισμένοι και με τον πατέρα μου δεν έχω πολύ στενή επαφή; Θα ήθελα, αν υπάρχει η δυνατότητα, να μου γράφατε κάποια πράγματα για τους ψυχοσωματικούς μυϊκούς σπασμούς. Σας ευχαριστώ πολύ προκαταβολικά!

Γεια σας! Πάσχω από το σύνδρομο του ευερέθιστου εντέρου εδώ και τρία χρόνια. Έχω εξαντληθεί σωματικά και ψυχολογικά… Από τότε η ζωή μου έχει αλλάξει ριζικά. Αρχικά δεν έβγαινα καθόλου από το σπίτι, είχα κλειστεί στον εαυτό μου και γενικά είχα πάρα πολλές φοβίες. Πάθαινα συχνά κρίσεις πανικού από φόβο μήπως με πιάσει κάτι λόγω του προβλήματος υγείας που είχα. Έκανα πολλές προσπάθειες για να το λύσω, αλλά ακόμη με ταλαιπωρεί. Κατάφερα, ωστόσο, μέσα από μία σχέση και παίρνοντας κάποια “ρίσκα” γενικότερα κάπως να απελευθερωθώ. Ωστόσο, ο φόβος ακόμα υπάρχει μιας και υπάρχει και το πρόβλημα και δεν ζω φυσιολογικά. Το θέμα είναι για να σταματήσουν οι κρίσεις πρέπει να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα υγείας; Ή το άγχος και οι φοβίες είναι τελικά αυτά που το δημιουργούν; Αν είναι έτσι γιατί το σύνδρομο έχει μονιμοποιηθεί και υπάρχει ανεξάρτητα από τη διάθεσή μου; Δεν ξέρω αν θα μπορούσατε να με βοηθήσετε… Μήπως χρειάζονται και άλλες γνώμες γιατρών… Απλά δεν βρίσκω άκρη καθώς εκείνοι υποστηρίζουν πως πρέπει να μάθω να ζω με το πρόβλημα! Αυτό βέβαια είναι αδύνατον, γιατί είναι κάτι που με περιορίζει αρκετά. Θα με ενδιέφερε πολύ να ακούσω τη γνώμη σας. Σας ευχαριστώ εκ των προτέρων.

Είμαι φοιτήτρια, στο δεύτερο έτος τώρα. Η περίπτωσή μου είναι πρωτοφανής για την ηλικία μου! Ποια είναι αυτή; Δεν προλαβαίνω να πάω στην τουαλέτα πολλές φορές με αποτέλεσμα να τα κάνω πάνω μου! [Συγγνώμη για τον τρόπο που το αναφέρω αλλά δεν γνωρίζω να το διατυπώσω επιστημονικά.] Όλα ξεκίνησαν τον Αύγουστο, περίοδο που διάβαζα για να δώσω εξετάσεις γιατί χρωστούσα μαθήματα από την προηγούμενη χρονιά. Στην αρχή ξεκίνησε κατά τη διάρκεια του ύπνου (ενούρηση μου το ανέφερε ο ουρολόγος που πήγα). Τη 2η φορά ενημέρωσα τη μητέρα μου και πήγαμε στον γιατρό! Κατά τον μήνα Αύγουστο, είχα 7 ή 8 ατυχήματα από τα οποία το ένα έτυχε και το έπαθα ημέρα, σε ώρα που ευτυχώς ήμουν σπίτι. Ο γιατρός που πήγα μου έκανε ουροδυναμικό έλεγχο κ.λπ. και δεν μου βρήκε απολύτως τίποτα. Πήγα και σε δεύτερο και τρίτο, και τα ίδια! Στρες, άγχος μού είπαν! Το θέμα μου μακάρι να ήταν μόνο αυτό!

Τώρα που σας γράφω η κατάσταση έχει επιδεινωθεί σε μεγάλο βαθμό! Να σημειώσω ότι είμαι αδύνατη και γυμνάζομαι εντατικά! Έχω κάνει σχέσεις στη ζωή μου και είμαι αυτό που λένε όμορφη, κοινωνική και κορίτσι της μόδας. Τώρα που είμαι στο πανεπιστήμιο μένω μόνη μου! Πήγα ξανά σε ουρολόγους, γυναικολόγους, παθολόγους κ.λπ. Μου σύστησαν μία θεραπεία με κολπική ταινία αν δεν κάνω λάθος, αλλά μου είπαν πριν καταφύγω σε αυτό να προσπαθήσω να ηρεμήσω και τα σχετικά! Το άσχημο της όλης υπόθεσης είναι ότι μέχρι πριν από 15 ημέρες φορούσα τις κοινές σερβιέτες για να ελέγχω το πρόβλημά μου! Λόγω, όμως, του ότι η κατάσταση χειροτέρεψε, ούτε αυτές με καλύπτουν πλέον! Μίλησα με τη γυναικολόγο μου και μου είπε να φοράω πάνες για μεγάλους, έτσι ώστε να μην έρχομαι σε αμηχανία όταν μου συμβαίνει αυτό, αλλά και για λόγους υγιεινής! Με τα χίλια ζόρια κατάφερα και αγόρασα. Την πρώτη φορά που φόρεσα έκλαιγα. [Ευτυχώς που ψυχολογικά μου συμπαραστέκονται οι φίλες μου.] Το μεγάλο κακό, η ντροπή, η ξευτίλα, το ρεζιλίκι ήταν την Παρασκευή που πήγα στο γυμναστήριο! Φορούσα στενή φόρμα και φαινόταν η πάνα απίστευτα υπερβολικά. Όταν έφυγα από το σπίτι για να πάω στο γυμναστήριο δεν έδωσα ιδιαίτερη σημασία με την ιδέα ότι δεν θα το καταλάβει κανένας. Στο γυμναστήριο, όμως, κατάλαβα ότι σχεδόν όλα τα κορίτσια και τα αγόρια το είχαν καταλάβει.

Κανείς δεν μου είπε τίποτα, αλλά το κατάλαβα από το βλέμμα τους. Ένιωσα πολύ μειονεκτικά, ντροπιάστηκα τόσο που ήθελα να με καταπιεί η γη.

Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί ο κόσμος έχει ταμπού και δεν μπορεί να κατανοήσει τα προβλήματα των συνανθρώπων του! Γιατί δεν κοροϊδεύουν αυτούς που φορούν γυαλιά μυωπίας; Αυτούς που φορούν γύψο επειδή έχουνε σπάσει ένα χέρι ή ένα πόδι; Γιατί, δηλαδή; Πρέπει να απομονωθώ από τον κόσμο; Να μην ξαναπάω γυμναστήριο; Να μην ξαναπάω στο πανεπιστήμιο; Να τα παρατήσω όλα και να κάθομαι σε μία καρέκλα στο σπίτι μου σαν γιαγιά; Πρόκειται για θέμα υγείας και υγιεινής! Θα ήθελα, σας παρακαλώ, τη βοήθειά σας.

Συνήθεις ερωτήσεις και απαντήσεις

Ιδρώνω πάρα πολύ στα χέρια και το πρόσωπο. Μπορεί να οφείλεται στο άγχος;

Πριν αναζητηθεί η πιθανή ψυχολογική αιτιολογία του προβλήματος, θα πρέπει να ολοκληρωθούν κάποιες ιατρικές εξετάσεις. Θεωρητικά είναι δυνατόν ένα τέτοιο πρόβλημα να σχετίζεται με το άγχος, αλλά είναι απαραίτητο να απευθυνθείτε σε έναν δερματολόγο πριν γίνει η οποιαδήποτε διερεύνηση για πιθανή συμμετοχή ψυχολογικών παραγόντων. Τα αποτελέσματα των δερματολογικών εξετάσεων θα σας επιτρέψουν όχι μόνο να γνωρίζετε αν ψυχολογικοί παράγοντες συμμετέχουν στην εκδήλωση του προβλήματος, αλλά και το αν, παρότι το πρόβλημα είναι καθαρά σωματικό, ψυχολογικοί παράγοντες ευθύνονται για τον βαθμό ενασχόλησης με αυτό και το μέγεθος της δυσφορίας που σας προκαλεί.

Είμαι άντρας και διαπιστώνω ότι η ανάπτυξη του σώματός μου προσεγγίζει το γυναικείο πρότυπο. Νιώθω αμήχανα και ντρέπομαι.

Εάν αναφέρεστε στην υπερσυγκέντρωση λίπους στην περιφέρεια και τους γοφούς, στις στενές πλάτες και ώμους και στα λεπτά χέρια, θεωρούμε ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να σας τρομάζει αυτή η ανάπτυξη του σώματός σας. Κατά πάσα πιθανότητα, πρόκειται για μία φυσιολογική παραλλαγή του αντρικού σωματότυπου, αν και η επίσκεψη σε έναν γιατρό θα καθησύχαζε κάθε ανησυχία για την ύπαρξη κάποιου προβλήματος υγείας.

Δεν γνωρίζουμε την έκταση του φαινομένου που περιγράφετε, αλλά κατανοούμε ότι μπορεί να σας κάνει να νιώθετε άσχημα. Επίσης, δεν βλέπουμε κανέναν λόγο να μην κάνετε κάτι γι’ αυτό. Ανεξάρτητα από το αν υπάρχει κάποιο παθολογικό πρόβλημα, ένας γιατρός σίγουρα θα μπορέσει να σας βοηθήσει, καθώς θα είναι σε θέση να σας υποδείξει κατάλληλες ασκήσεις γυμναστικής, ώστε να αποκτήσετε περισσότερο όγκο στο επάνω μέρος του σώματός σας και να περιορίσετε το λίπος στο κάτω μέρος. Ιδιαίτερη προσοχή, τέλος, θα πρέπει να δώσετε αν το περιβάλλον σας ή και ο γιατρός δεν παρατηρούν κάποια δυσαναλογία στο σώμα σας, οπότε θα πρέπει να εξετάσετε το ενδεχόμενο να δίνετε εσείς υπερβολική σημασία στο σχήμα του.

Έχω σοβαρό πρόβλημα ακμής και νομίζω ότι θα μου καταστρέψει την κοινωνική ζωή.

Είναι αλήθεια ότι μεγάλο ποσοστό νέων ανθρώπων αντιμετωπίζουν πρόβλημα ακμής, αν και είναι βέβαιο ότι σε όλες τις περιπτώσεις κάποια στιγμή υποχωρεί. Θεωρούμε ότι θα πρέπει να εκμεταλλευτείτε κάθε ιατρική δυνατότητα αντιμετώπισης του προβλήματος. Μία καλή ιδέα είναι να απευθυνθείτε στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός».

Κατανοούμε πόσο σημαντικά επηρεάζει την αυτοεικόνα ενός νέου ανθρώπου ένα έντονο δερματικό πρόβλημα στο πρόσωπο, αλλά από την άλλη θεωρούμε ότι όσο σοβαρό και αν είναι δεν δικαιολογείται τόσο μεγάλη αλλαγή στη ζωή σας. Είναι βέβαιο ότι θα συναντήσετε πολλούς συνομηλίκους σας με ανάλογο πρόβλημα και ότι η επίδρασή του στην κοινωνική σας ζωή και στις σχέσεις με το άλλο φύλο δεν θα είναι τόσο καταστροφική όσο υποθέτετε. Στο πλαίσιο αυτό, θεωρούμε πολύ σημαντική την προσπάθεια να συνεχίσετε να κάνετε όσα κάνατε πριν.

Πώς να αντιμετωπίσω τις ψυχολογικές επιπτώσεις της γενικευμένης αλωπεκίας;

Σίγουρα η γενικευμένη αλωπεκία αναμένεται να επηρεάσει ψυχολογικά έναν νέο άνθρωπο. Η συνήθης διαδικασία που ακολουθείται σε αυτές τις περιπτώσεις είναι η εξής: Κατ’ αρχάς, εξαντλείται κάθε περιθώριο ιατρικής παρέμβασης και πρακτικών λύσεων για την αποκατάσταση του προβλήματος και καθορίζεται η βέλτιστη δυνατή κατάσταση που μπορεί να επιτευχθεί, αλλά και το χρονικό περιθώριο στο οποίο αναμένεται να υπάρξει η βελτίωση. Αν η βέλτιστη δυνατή κατάσταση είναι μη αποδεκτή για το άτομο και υπάρχουν συνέπειες σε ψυχολογικό επίπεδο, τότε προτείνεται η συνεργασία με έναν ειδικό ψυχικής υγείας, προκειμένου να διευκολυνθεί η προσαρμογή σε αυτή. Κατά τη συνεργασία με τον ειδικό ψυχικής υγείας, εξετάζεται πρωτίστως το προσωπικό νόημα της αλλαγής για το άτομο. Για παράδειγμα, παρότι κανείς δεν θέλει να έχει πρόβλημα με τα μαλλιά του, η απώλεια των μαλλιών δεν είναι εξίσου σημαντική για όλα τα άτομα, αλλά ακόμη και μεταξύ των ατόμων που την εκλαμβάνουν ως πολύ σημαντική, οι λόγοι μπορεί να είναι πολύ διαφορετικοί. Σκοπός αυτής της διερεύνησης είναι να βοηθηθεί το άτομο να δει το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις, χωρίς να μεγαλοποιεί τις αρνητικές του συνέπειες, χωρίς, δηλαδή, να κάνει κάτι αρνητικό ακόμη πιο αρνητικό. Από εκεί και πέρα, εξετάζονται και άλλοι γενικότεροι παράγοντες που συνδέονται με τη βίωση μιας απώλειας, όπως η αίσθηση της αδικίας, η αίσθηση της προσωπικής ευθύνης για την πρόκληση του προβλήματος κ.ά. Σκοπός της διαδικασίας αυτής δεν είναι να πειστεί το άτομο ότι δεν έχει πρόβλημα, αλλά να βοηθηθεί ώστε οι ψυχολογικές του αντιδράσεις να μην το επιτείνουν. Πολλές φορές στη ζωή μας βρισκόμαστε αντιμέτωποι με πολύ αρνητικές καταστάσεις στις οποίες είμαστε αναγκασμένοι να προσαρμοστούμε.

Αλλά αν επιτρέψουμε στο πρόβλημα να καθορίσει όλη μας τη ζωή, τότε είναι σαν να γινόμαστε μέρος του.

Υποφέρω από μυϊκούς σπασμούς στον αυχένα και τους ώμους αλλά οι εξετάσεις δεν έδειξαν οργανικό πρόβλημα.

Στον βαθμό που έχετε εξεταστεί από γιατρό και δεν υπήρξε κάποιο παθολογικό εύρημα, το πρόβλημά σας θα μπορούσε να συνδέεται με ψυχολογικούς παράγοντες. Λέγοντας ψυχολογικούς παράγοντες αναφερόμαστε κατά κύριο λόγο σε μαθημένες αντιδράσεις. Συχνά προβλήματα αυτού του είδους οφείλονται σε «κακές νευρομυϊκές συνήθειες» που οδηγούν σε «αυξημένη μυϊκή τάση» στην περιοχή. Με άλλα λόγια είναι πιθανό να έχετε αποκτήσει την κακή συνήθεια να «σφίγγετε» ασυναίσθητα τους μυς της περιοχής με αποτέλεσμα να μην τους επιτρέπετε να χαλαρώνουν. Όταν ένας μυς παραμένει διεγερμένος για μεγάλο χρονικό διάστημα, νιώθουμε πόνο. Μπορείτε να το διαπιστώσετε με το εξής απλό πείραμα: Κρατήστε για πέντε λεπτά τη γροθιά σας σφιγμένη και δείτε τι συμβαίνει – αν θέλετε μπορείτε να επαναλάβετε το πείραμα κρατώντας πιο χαλαρά σφιγμένη τη γροθιά σας για να δείτε ότι δεν απαιτείται μεγάλη μυϊκή δραστηριότητα για να προκληθεί πόνος. Σκοπός της θεραπείας είναι να «μάθετε» να χαλαρώνετε τη συγκεκριμένη περιοχή και αυτό γίνεται με ασκήσεις συστηματικής χαλάρωσης ή και με χρήση ειδικών συσκευών ηλεκτρομυογραφικού biofeedback (οι συσκευές αυτές μας πληροφορούν για τον βαθμό διέγερσης των μυών σε μία περιοχή του σώματός μας).

Για τους ψυχολογικούς παράγοντες, που ενδεχομένως συνδέονται με το πρόβλημά σας, ίσως θα πρέπει να συνεργαστείτε με έναν ειδικό ψυχικής υγείας.

Έχω ανεπτυγμένη τριχοφυΐα. Τι πρέπει να κάνω;

Θα πρέπει να απευθυνθείτε σε κάποιον ενδοκρινολόγο και να διενεργήσετε τις ιατρικές εξετάσεις που αυτός θα σας υποδείξει. Εκείνος είναι ο πλέον αρμόδιος να σας παραπέμψει σε γιατρό άλλης ειδικότητας στην περίπτωση που κρίνει ότι το πρόβλημα που αντιμετωπίζετε δεν εμπίπτει στο δικό του πεδίο. Μην πειραματιστείτε μόνη σας με αντισυλληπτικά ή άλλα φάρμακα· δείξετε υπομονή προκειμένου να αντιμετωπίσετε σωστά και αποτελεσματικά το πρόβλημα.

Διευκρίνιση: Παρότι τα κείμενα αυτοβοήθειας του Ινστιτούτου Έρευνας και Θεραπείας της Συμπεριφοράς γράφονται από ειδικούς ψυχικής υγείας, σε καμία περίπτωση οι πληροφορίες που δημοσιεύονται δεν αποτελούν επίσημη διάγνωση ή γνωμάτευση, σε καμία περίπτωση δεν αποσκοπούν στην παροχή ολοκληρωμένων συμβουλευτικών ή ψυχοθεραπευτικών υπηρεσιών και σε καμία περίπτωση δεν υποκαθιστούν την προσωπική επαφή με έναν ειδικό ψυχικής υγείας.