Κεφάλαιο από το βιβλίο Μιλήστε με έναν ειδικό, των Γ. Ευσταθίου, Φ. Λέκκα, Χ. Βαρβέρη, & Ε. Κονσουλίδου.
Συνάδελφοι που βοήθησαν σε μία αρχική αποδελτίωση των απαντήσεων: Ε. Βεντίκος.
Το πρόβλημα της μειωμένης σεξουαλικής επιθυμίας επιβαρύνει, κατά κανόνα, τις γυναίκες, ανεξαρτήτου ηλικίας, και επηρεάζει σημαντικά τόσο τις ίδιες όσο και τους ερωτικούς συντρόφους τους. Πρόκειται για τη σημαντική μείωση του ενδιαφέροντος για σεξ σε όλες τις εκφάνσεις του, ακόμη και σε επίπεδο σκέψεων, ερωτικών φαντασιώσεων, αλλά και αυτοϊκανοποίησης, το οποίο επηρεάζει αρνητικά την ερωτική ζωή και προκαλεί συναισθηματική δυσφορία και απογοήτευση.
Τα αίτια της μειωμένης σεξουαλικής επιθυμίας είναι πολλά και συνήθως ευθύνεται ένας συνδυασμός σωματικών και ψυχολογικών παραγόντων. Τα κυριότερα είναι:
- προβλήματα με τον ερωτικό σύντροφο και έλλειψη συναισθηματικής ικανοποίησης από τη σχέση,
- κοινωνικο-οικονομικά προβλήματα, όπως εργασιακό στρες και οικονομικές δυσκολίες,
- κοινωνικά στάνταρντ που υπαγορεύουν άκαμπτους κανόνες σχετικά με τις ιδανικές σωματικές αναλογίες,
- ορμονικά προβλήματα,
- προβλήματα υγείας,
- φαρμακευτική αγωγή,
- γήρανση.
Η μειωμένη σεξουαλική επιθυμία είναι, επίσης, ένα από τα συνηθέστερα προβλήματα των μακροχρόνιων σχέσεων. Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ενώ ο χρόνος που περνά ενισχύει το βάθος των συναισθημάτων και τη συναισθηματική εγγύτητα των συντρόφων, οδηγεί εντούτοις σε μειωμένη επιθυμία για ερωτικές συνευρέσεις, ειδικά αν η ερωτική ζωή του ζευγαριού χαρακτηρίζεται από μονοτονία και προβλεψιμότητα. Στις περιπτώσεις αυτές, το ένα ή και τα δύο μέλη της σχέσης διαπιστώνουν ότι με την πάροδο του χρόνου έχουν χάσει το ερωτικό ενδιαφέρον για τον σύντροφό τους, για τον οποίο όμως, κατά κανόνα, βιώνουν βαθιά συναισθήματα και η σχέση κρίνεται καλή και ικανοποιητική. Η αντίφαση αυτή προκαλεί προβληματισμό και ερωτήματα σχετικά με τους λόγους που συμβαίνει, αλλά και τον τρόπο αντιμετώπισής της. Έτσι, είναι δυνατόν να επικρατήσει αμφισβήτηση για τη γνησιότητα των συναισθημάτων προς τον σύντροφο, δεδομένου ότι επικρατεί η σκέψη: «Μήπως δεν τον/την αγαπώ πια τόσο πολύ, αφού δεν θέλω να κάνω σεξ μαζί του/της;».
Η ίδια κατάσταση δημιουργεί προβληματισμό στο άλλο μέλος της σχέσης που ανησυχεί σχετικά με τους λόγους για τους οποίους ο/η σύντροφος δείχνει να αποφεύγει άμεσα ή έμμεσα τις σεξουαλικές συνευρέσεις, και προσπαθεί να βρει τρόπους που θα μπορούσαν να τονώσουν το ερωτικό ενδιαφέρον και να ξεπεραστεί το πρόβλημα της μειωμένης επιθυμίας.
Η μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας είναι ένα πρόβλημα που αντιμετωπίζουν συχνότερα οι γυναίκες και μία από τις συνηθέστερες αντιδράσεις τους όταν το συνειδητοποιούν είναι να θεωρήσουν τον εαυτό τους υπεύθυνο και να προσπαθήσουν να αποκρύψουν την αλήθεια από τον σύντροφό τους, φοβούμενες ότι:
- ο σύντροφος θα το πάρει προσωπικά και θα στενοχωρηθεί,
- θα θεωρήσει πως υπάρχει ερωτικό ενδιαφέρον για άλλο άντρα,
- θα τις απορρίψει και θα οδηγηθούν στον χωρισμό.
Έτσι, δεν είναι σπάνιο να προσπαθήσουν να πιέσουν τον εαυτό τους προκειμένου να έλθουν σε σεξουαλική επαφή και να υποκριθούν ευχαρίστηση και ολοκλήρωση. Ωστόσο, η επιλογή αυτή οδηγεί σε ακόμη λιγότερο ικανοποιητικές ερωτικές συνευρέσεις και, μακροπρόθεσμα, ενισχύει τη μείωση της σεξουαλικής επιθυμίας. Δημιουργείται τότε ένας φαύλος κύκλος, όπου όσο η γυναίκα προσποιείται ευχαρίστηση για να ικανοποιήσει τον σύντροφό της, τόσο αποδυναμώνει τη δική της σεξουαλική επιθυμία και, ως εκ τούτου, την επόμενη φορά πρέπει να πιέσει τον εαυτό της ακόμη περισσότερο και να υποκριθεί εκ νέου προκειμένου να μην παραδεχθεί ανοιχτά το πρόβλημα.
Αντιπροσωπευτικά μηνύματα
Εδώ και 4 σχεδόν χρόνια έχω μία σχέση με ένα αγόρι στην ηλικία μου. Είμαστε πολύ αγαπημένοι και πολύ δεμένοι. Δεν έχουμε χωρίσει ποτέ και σπάνια (έως ποτέ) τσακωνόμαστε. Η συμπεριφορά του απέναντί μου είναι άψογη. Το παράδοξο είναι ότι δεν έχουμε ολοκληρωμένες σχέσεις! Στην αρχή το απέφευγα εγώ, παρότι το ήθελα πολύ. Πίστευα ότι θα ήταν λάθος να γίνει σύντομα. Όταν αρχίσαμε να προσπαθούμε (μετά από 8 μήνες περίπου), δεν μπορούσα να αποδώσω. Είχα πολύ άγχος!
Μεγάλωσα σ’ ένα περιβάλλον αρκετά συντηρητικό, μ’ έναν πατέρα που ποτέ δεν άπλωσε χέρι πάνω μου, αλλά που πάντα φοβόμουν (και ομολογώ πως ακόμη με επηρεάζει πολύ, παρότι δεν συμφωνώ με την κοσμοθεωρία του). Όταν άρχισα να είμαι πιο ήρεμη, δεν μπορούσε αυτός, παρότι πριν από τη σχέση μας είχε ολοκληρωμένες σχέσεις. Μάλλον του είχα μεταδώσει το άγχος μου! Γενικώς… δεν μπορέσαμε!
Το όλο θέμα δεν μας έχει χωρίσει. Αντίθετα, συνεχίζουμε να είμαστε τρομερά δεμένοι και να περνάμε πολλές ώρες μαζί. Τον αγαπάω πολύ και δεν μπορώ να με φανταστώ μακριά του! Το ίδιο δείχνει και αυτός. Μου αρκεί όταν είμαστε μαζί να μ’ αγκαλιάζει. Δεν νιώθω την ίδια ανάγκη που είχα στην αρχή να κάνουμε έρωτα. Μήπως αυτό δείχνει ότι δεν είμαι πια το ίδιο ερωτευμένη; Δεν θέλω να συμβαίνει αυτό. Ξέρω πως όλα αυτά ακούγονται αστεία. Θα ήθελα τη γνώμη σας. Είναι υγιής αυτού του είδους η σχέση; Υπάρχει λύση; Τι προβλέπετε ότι θα συμβεί; Ευχαριστώ πολύ!
Είμαι με τον φίλο μου σχεδόν 2 χρόνια. Όσο περνάει ο καιρός δένομαι όλο και περισσότερο μαζί του, μοιράζομαι συνεχώς περισσότερα συναισθήματα. Το κακό είναι ότι έχω παρατηρήσει πως όσο περνάει ο καιρός, παρόλο που τον νιώθω πιο κοντά μου, χάνω σταδιακά το σεξουαλικό μου ενδιαφέρον γι’ αυτόν. Δεν θέλω να το παραδεχθώ, όμως είναι η αλήθεια, εδώ και έναν χρόνο κοντά στρουθοκαμηλίζω, έχω βρει έναν σωρό λόγους για να το δικαιολογήσω στον εαυτό μου (π.χ. άγχος, ορμόνες, έλλειψη σιδήρου), αλλά η κατάσταση αυτή ακολουθεί σταθερή πορεία με μικρές αποκλίσεις. Στενοχωριέμαι γιατί όλα τα υπόλοιπα μεταξύ μας συνεχώς βελτιώνονται, αλλά δεν μπορώ να αγνοήσω τον σεξουαλικό τομέα. Τι μπορώ να κάνω για να αναστείλω αυτή την κατάσταση;
Γεια σας. Ανήκω στις τυχερές γυναίκες που πάντα είχαν οργασμό, τόσο μόνη μου όσο και με το εκάστοτε αγόρι μου. Πάντα τελείωνα κανονικά.
Εδώ και κάποιους μήνες όμως ξεκίνησε το πρόβλημα. Άρχισα σιγά σιγά να ελαττώνω τις φορές που τελείωνα μόνη μου. Πέρναγαν 3 ή 4 μήνες χωρίς να έχω τελειώσει ούτε μία φορά, το ξέχναγα τελείως, δεν το σκεφτόμουν καν. Με το αγόρι μου άρχισα να δυσκολεύομαι να έρθω σε οργασμό, αλλά πιεζόμουν να τελειώσω για να μην του δείξω τίποτα. Δεν είναι ότι δεν μπορώ να τελειώσω, απλά δεν έχω όρεξη να το κάνω. Πιστεύω ότι ένας λόγος είναι ότι τα έχουμε εδώ και 4 χρόνια και πλέον έχει φύγει το πάθος μεταξύ μας. Έχει φύγει η ερωτική έλξη μεταξύ μας και έχει μείνει μόνο η αγάπη. Έτσι κι εγώ όταν είμαι μόνη μου δεν έχω πλέον κάτι να φαντασιωθώ, δεν έχω καινούργιες παραστάσεις ή καινούργιες εικόνες για να μπορέσω να φαντασιωθώ, να ξυπνήσουν την επιθυμία μέσα μου. Γενικά το έχω αποβάλει το σεξ από το μυαλό μου. Ίσως, απ’ την άλλη, να φταίνε και διάφορα άλλα προβλήματα που έχω επαγγελματικής φύσης.
Τι να κάνω για να μου ξαναέλθει η όρεξη και να μην το κάνω απλά μηχανικά; Έχω ακούσει ότι στις γυναίκες, σε αντίθεση με τους άντρες, με τα χρόνια φεύγει η όρεξη για σεξ και από μία ηλικία και πέρα παύουν να το σκέφτονται τελείως. Ισχύει κάτι τέτοιο; Προβληματίζομαι ως προς το ότι αν στα 4 χρόνια σχέσης έχει ήδη φύγει η όρεξη… στα 20 χρόνια τι θα γίνει;
Γεια σας. Είμαι 23 χρονών. Αντιμετωπίζω τον τελευταίο καιρό ένα πρόβλημα με τη σύντροφό μου. Είναι 20 χρονών και έχουμε σχέση εδώ και 2 χρόνια. Το πρόβλημά μας έχει να κάνει με την ερωτική επαφή και συγκεκριμένα με την άρνησή της για ερωτική επαφή το τελευταίο διάστημα. Ο λόγος αυτής της απομάκρυνσης από τον έρωτα δεν είναι γνωστός. Ούτε η ίδια δεν μπορεί να ξέρει από πού προέρχεται. Το συγκεκριμένο πρόβλημα μας είχε ξανασυμβεί φέτος το καλοκαίρι. Στις διακοπές μας, περνώντας χρόνο μαζί, εξαφανίστηκε.
Τώρα, όμως, ήλθε και πάλι στη σχέση μας. Από κουβέντες που έχουμε κάνει, και οι δυο μας συμφωνούμε πως όλα στη σχέση μας είναι εξαιρετικά (εκτός του ερωτικού). Και οι δύο φοβόμαστε πως ακόμη και να το ξεπεράσουμε για άλλη μία φορά, αυτό ίσως κάποια στιγμή να εμφανιστεί και πάλι. Οπότε πρέπει αυτή τη φορά να το αντιμετωπίσουμε γιατί υπάρχει σεβασμός, εμπιστοσύνη και διάθεση και από τους δύο να διατηρήσουμε τη σχέση μας. Από την πλευρά μου, η ερωτική επιθυμία υπάρχει, αλλά με αυτό που συμβαίνει, με έχει επηρεάσει. Η καθημερινότητά μας είναι σχεδόν όπως όλων των άλλων. Ξεκλέβουμε 2-3 φορές την εβδομάδα από το πρόγραμμά μας για να βρεθούμε και η συνάντησή μας είναι για λίγες ώρες.
Ένα από τα καρφιά της σχέσης μας είναι η έλλειψη ιδιωτικού χώρου. Η συνεύρεσή μας γίνεται στο δωμάτιό μου, όπου και εκεί σκέφτεσαι την παρουσία τρίτων (των γονιών μου). Οπότε θεωρητικά είμαστε μόνοι στο δωμάτιο, όμως ποτέ δεν χαλαρώνουμε και δεν αφήνουμε έστω και στο πίσω μέρος του μυαλού την ιδέα ότι μπορεί κάποιος να μπει ή κάποιος μπορεί να μας ακούσει. Η εναλλακτική λύση είναι το αυτοκίνητο, αλλά εκεί ο φόβος είναι μεγαλύτερος. Μία ακόμη αιτία που μπορώ να σκεφτώ είναι ότι ίσως κατά τη διάρκεια της ερωτικής επαφής δεν υπάρχει συγχρονισμός στην ολοκλήρωση. Οπότε ο καθένας θέλει μετά τον χρόνο του και ίσως αυτό να κουράζει περισσότερο την κοπέλα μου.
Ένα πρόβλημα που ήλθε να με απασχολήσει ακόμη παραπάνω, είναι ότι σκέφτεται τον λόγο ή τους λόγους που μπορεί να έχει άρνηση ερωτικής επιθυμίας. Μου ανέφερε, λοιπόν, πως σκέφτεται διάφορα και ότι φοβάται πως είναι σε τόση μικρή ηλικία και η ερωτική της επιθυμία έχει μειωθεί. Οπότε σκέφτεται μήπως πρέπει να γνωρίσει και άλλους ανθρώπους [Πως ίσως γι’ αυτή είμαι δεδομένος και σταθερός στη σχέση μας. Είναι κάτι που δεν το έχει πει, αλλά αυτό εισπράττει με τη συμπεριφορά μου.] Δεν μπορώ να καταλάβω τι ακριβώς φταίει και είμαι αρκετά μπερδεμένος. Ενώ όλα είναι καλά στη σχέση μας (εκτός του ερωτικού αυτό τον καιρό), έρχεται πάντα αυτό το θέμα να μας απασχολεί.
Δεν ξέρω με ποιο τρόπο να την προσεγγίσω και με ποιον τρόπο να τη βοηθήσω. Συμφωνήσαμε να απέχουμε για λίγο από τις ερωτικές μας επαφές, έως ότου μπορέσουμε να καταλάβουμε τι συμβαίνει. Η κοπέλα μου, όμως, είναι απόμακρη και προσπαθώ να την κάνω να αισθανθεί καλύτερα. Αυτό τον καιρό νιώθω λες και είμαστε δυο φίλοι… Ποια άραγε είναι η θέση που πρέπει να κρατήσω; Ξέρω πως είναι δύσκολο να βγάλετε κάποιο συμπέρασμα απ’ όλα αυτά. Έγραψα τα πιο σημαντικά που ίσως να μπορέσουν να σας βοηθήσουν για να μου δώσετε τη γνώμη σας. Σας ευχαριστώ.
Συνήθεις ερωτήσεις και απαντήσεις
Πού οφείλεται και πώς αντιμετωπίζεται η μειωμένη σεξουαλική επιθυμία στις γυναίκες;
Η έλλειψη ή η μείωση του σεξουαλικού ενδιαφέροντος είναι το πιο συχνά παρατηρούμενο σεξουαλικό πρόβλημα στις γυναίκες και συχνά σχετίζεται με γενικές δυσκολίες στην ερωτική σχέση ή με προβλήματα διάθεσης και άγχος. Οργανικοί παράγοντες μπορεί να παίζουν ρόλο κυρίως σε γυναίκες μεγαλύτερης ηλικίας. Σε κάποιες περιπτώσεις, η μειωμένη επιθυμία είναι γενικευμένη, ενώ σε άλλες περιορίζεται σε έναν συγκεκριμένο σύντροφο ή σε μία συγκεκριμένη σεξουαλική δραστηριότητα (π.χ. μόνο στη συνουσία αλλά όχι στον αυνανισμό).
Στον βαθμό που δεν υπάρχουν πρακτικά ζητήματα που θα μπορούσαν να αιτιολογούν τη δυσκολία που αντιμετωπίζετε (π.χ. έλλειψη κατάλληλων συνθηκών για τη σεξουαλική συνεύρεση, μη ικανοποιητική διάρκεια των προκαταρκτικών κ.λπ.) και το πρόβλημα δεν εντοπίζεται αποκλειστικά στον σύντροφο, είναι πολύ πιθανό η μειωμένη ερωτική επιθυμία να οφείλεται σε ψυχολογική πίεση.
Έτσι, αυτό που θα σας συμβουλεύαμε είναι να προσπαθήσετε να εντοπίσετε με πιο συγκεκριμένο τρόπο την πηγή της πίεσης και του άγχους σας, αλλά και να αξιολογήσετε όσο καλύτερα μπορείτε τη γενική ποιότητα της σχέσης. Δείτε τι αλλαγές μπορείτε να επιφέρετε στους τομείς αυτούς και παρατηρήστε πώς επηρεάζεται η σεξουαλική σας επιθυμία από τη γενικότερη ψυχολογική σας κατάσταση.
Αν, παρ’ όλα αυτά, το πρόβλημα συνεχίσει να υφίσταται, μπορείτε να απευθυνθείτε και σε έναν ειδικό προκειμένου να λάβετε περισσότερη ψυχολογική βοήθεια. Η εξέταση των ψυχολογικών παραγόντων μέσα από μία ψυχοθεραπευτική διαδικασία θα μπορούσε να επιφέρει πολλαπλά οφέλη.
Σταδιακά χάνω το ερωτικό ενδιαφέρον για τον/τη σύντροφό μου.
Το φαινόμενο αυτό ανακύπτει σε πολλές μακροχρόνιες σχέσεις. Παρότι η σχέση και τα συναισθήματα μεταξύ των δύο συντρόφων συνεχίζουν να βαθαίνουν, η σεξουαλική τους ζωή προοδευτικά χάνει το ενδιαφέρον της. Το φαινόμενο αυτό είναι διαφορετικό από τις περιπτώσεις όπου η άτονη σεξουαλική ζωή αντανακλά το γενικότερο άτονο συναισθηματικό κλίμα της σχέσης. Η διατήρηση μιας ενδιαφέρουσας σεξουαλικής ζωής αποτελεί προϋπόθεση για τη διατήρηση μιας καλής ερωτικής σχέσης, αλλά ευτυχώς όταν και οι δύο σύντροφοι το επιθυμούν είναι σχετικά εύκολο να βελτιωθεί η ερωτική ζωή του ζευγαριού.
Στο πλαίσιο αυτό, είναι σημαντικό να συζητήσετε με τον/τη φίλο/η σας και να διερευνήσετε και τα δικά του/της συναισθήματα σχετικά με το θέμα. Είναι πολύ πιθανό να έχει και εκείνος/η ανάλογα συναισθήματα αν κάνετε σεξ πάντοτε την ίδια ημέρα της εβδομάδας, στο ίδιο μέρος και με τον ίδιο τρόπο. Η λύση που μπορείτε να του/της προτείνετε είναι να δοκιμάσετε νέες μεθόδους και πρακτικές που έχετε σκεφτεί ότι θα σας άρεσαν.
Δεν υπάρχει τίποτα το διεστραμμένο ή το λάθος με το να πειραματιζόμαστε στο σεξ μαζί με τον/τη σύντροφό μας, από τη στιγμή που είναι επιλογή και των δύο. Επιλέξτε μία φαντασίωση που σας ικανοποιεί, προετοιμαστείτε και επιλέξτε να την πραγματοποιήσετε σε περιστάσεις που θα έχετε τον απαραίτητο χρόνο. Τα περισσότερα ζευγάρια όταν ξεκινούν αυτή τη διαδικασία εξερεύνησης της σεξουαλικότητάς τους τη βρίσκουν πολύ ενδιαφέρουσα και μπαίνουν στη λογική της αναζήτησης νέων ερωτικών παιχνιδιών και φαντασιώσεων που θα επιθυμούσαν να δοκιμάσουν.
Πώς μπορώ να βοηθήσω τον/τη σύντροφό μου με μειωμένη ερωτική επιθυμία;
Είναι καλό να συζητήσετε με τον/τη σύντροφό σας το συγκεκριμένο θέμα με έναν άμεσο και ειλικρινή τρόπο. Αυτό δεν σημαίνει ότι μπορούμε να μιλάμε απότομα ή ότι δεν μας ενδιαφέρει αν θα πληγώσουμε τον άλλον. Είναι σημαντικό να αναφερθείτε στο γεγονός ότι είστε ικανοποιημένος/η από τους υπόλοιπους τομείς της σχέσης, ενώ πάντοτε μπορείτε να αναφερθείτε στο θέμα όχι ως δικό σας παράπονο, αλλά ως ένα θέμα που σας δημιουργεί ανησυχία για το πώς εκείνος/η βιώνει την παρούσα κατάσταση. Τέλος, μέσα από μία τέτοια συζήτηση πρέπει να βεβαιωθείτε ότι δεν υπάρχει κάποιος άλλος λόγος που τον/τη δυσκολεύει σχετικά με το σεξ, πέραν της γενικότερης αρνητικής συναισθηματικής του/της κατάστασης.
