Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία Τι είναι η Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία (ΔΣΘ); Είναι ένας τύπος Γνωσιακής Συμπεριφοριστικής Θεραπείας που βλέπει με συμπονετική ματιά το άτομο και το βοηθά να μάθει νέες δεξιότητες και στρατηγικές, ώστε να δημιουργήσει μία ζωή που να αισθάνεται πως έχει νόημα και πως αξίζει να τη ζει. Προκειμένου να επιτευχθεί αυτό γίνονται παράλληλα ατομικές συνεδρίες και ομαδική εκπαίδευση σε δεξιότητες. Η ΔΣΘ συνδυάζει το βασικό μοντέλο της Γνωσιακής Συμπεριφοριστικής Θεραπείας για τη ρύθμιση του συναισθήματος με τις έννοιες τις αποδοχής, της ανοχής στο δύσφορο συναίσθημα και της αυτεπίγνωσης. Οι δεξιότητες που διδάσκονται βοηθούν την ικανότητα του ατόμου να διαχειρίζεται τα συναισθήματά του χωρίς να χάνει τον έλεγχο και χωρίς να εμπλέκεται σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές. Περισσότερες πληροφορίες για ομαδική εκπαίδευση στις δεξιότητες μπορείτε να βρείτε στη διεύθυνση: https://ibrt.gr/edu/DBT_SKILLS Ποιος ανέπτυξε τη ΔΣΘ και με ποιο σκεπτικό; Η ΔΣΘ αναπτύχθηκε από τη Marsha Linehan, η οποία είχε ως στόχο να διαμορφώσει ένα μοντέλο ειδικό για άτομα με σοβαρά προβλήματα ψυχικής υγείας, για τα οποία οι υπάρχουσες προσεγγίσεις δεν είχαν τόσο καλά θεραπευτικά αποτελέσματα. Προκειμένου να δημιουργήσει αυτό το μοντέλο θεραπείας συνδύασε αποτελεσματικές μεθόδους από τη Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία με στρατηγικές επικύρωσης του συναισθήματος και πρακτικές αυτεπίγνωσης. Η ΔΣΘ υποβλήθηκε σε κλινικές ερευνητικές μελέτες και βρέθηκε εξαιρετικά αποτελεσματική στη θεραπεία ατόμων με χρόνιο αυτοκτονικό ιδεασμό. Επόμενες έρευνες έδειξαν πως η ΔΣΘ έχει ευρύ πεδίο δράσης σε μία σειρά σοβαρών προβλημάτων ψυχικής υγείας. Σε τι διαφέρει η Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία από τη Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Θεραπεία; Η ΔΣΘ είναι μία παραλλαγή του βασικού μοντέλου της Γνωσιακής Συμπεριφοριστικής Θεραπείας. Στη ΔΣΘ χρησιμοποιούνται οι βασικές τεχνικές της Γνωσιακής Συμπεριφοριστικής Θεραπείας, όπως η εκπαίδευση σε δεξιότητες, η εργασία για το σπίτι και η ανάλυση συμπεριφοράς, αλλά διαπιστώθηκε ότι μία μερίδα ατόμων αντιμετωπίζει πιο σοβαρές δυσκολίες, για τις οποίες δεν ήταν αρκετή η διαρκής εστίαση μόνο σε μεθόδους αλλαγής. Για το λόγο αυτό προστέθηκαν στρατηγικές που αποσκοπούν στην αποδοχή, γεγονός που οδήγησε σε συντομότερη και μεγαλύτερη βελτίωση. Η ισορροπία ανάμεσα στις στρατηγικές αλλαγής και τις στρατηγικές αποδοχής δημιούργησε τη βάση μίας διαλεκτικής που αργότερα έδωσε και το όνομά της στη θεραπεία. Τι θα πει «Διαλεκτική»; Ο όρος «Διαλεκτική» αναφέρεται στη σύνθεση των αντιθέτων. Το διαλεκτικό δίλημμα στη ΔΣΘ είναι η σύνθεση ανάμεσα στις αντιθετικές στρατηγικές της αποδοχής και της αλλαγής. Για παράδειγμα, οι εκπαιδευτές αποδέχονται τα μέλη της ομάδας όπως είναι ενώ παράλληλα αντιλαμβάνονται την ανάγκη που υπάρχει για αλλαγή ορισμένων συμπεριφορών προκειμένου να υπάρξει εξέλιξη και να επιτύχουν τους στόχους τους. Για το λόγο αυτό η εκπαίδευση περιλαμβάνει δύο δεξιότητες που επικεντρώνονται στην αποδοχή (αυτεπίγνωση και ανοχή στο δύσφορο συναίσθημα) αλλά και δύο δεξιότητες αλλαγής (ρύθμιση συναισθήματος και διαπροσωπική αποτελεσματικότητα), προκειμένου να επιτευχθεί ακριβώς αυτή η διαλεκτική σύνθεση που θα φέρει την ισορροπία. Γιατί δεν μπορεί ο θεραπευτής να εκπαιδεύσει το άτομο σε αυτές τις δεξιότητες μέσα στην ατομική θεραπεία; Θα μπορούσε, αλλά συνήθως η θεραπεία εστιάζει σε ατομικά ζητήματα και έτσι δεν μένει αρκετός χρόνος μέσα στις συνεδρίες για να γίνει η απαραίτητη εκπαίδευση. Η εκπαίδευση των δεξιοτήτων μέσω της ομαδικής διαδικασίας είναι πολύ σημαντικό μέρος της ΔΣΘ, γιατί δίνει τη δυνατότητα εκμάθησης και εξάσκησης των απαραίτητων δεξιοτήτων μέσω στοχευμένων ασκήσεων. Έτσι το άτομο μαθαίνει να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις της ζωής και να διεκδικεί μια ικανοποιητική ζωή για τον ίδιο. Ο διαχωρισμός του εκπαιδευτικού μέρους από την ατομική θεραπεία στο μοντέλο της ΔΣΘ οδηγεί σε πολύ καλύτερα θεραπευτικά αποτελέσματα, καθώς έτσι δίνεται μεγαλύτερη έμφαση στην εκμάθηση των δεξιοτήτων και την εξάσκησή τους από ότι μπορεί να δοθεί στις ατομικές συνεδρίες. Μπορεί κάποιο άτομο να επιλέξει μόνο την εκπαίδευση δεξιοτήτων χωρίς να κάνει ατομική θεραπεία; Ναι, αλλά τα αποτελέσματα θα είναι σε μεγάλο βαθμό περιορισμένα, καθώς η ατομική θεραπεία έρχεται να συμπληρώσει τα όσα μαθαίνει το άτομο στην ομάδα δεξιοτήτων και το βοηθά να επιλέγει τι να χρησιμοποιεί κάθε φορά. Η ατομική θεραπεία διαφέρει σε μεγάλο βαθμό και έχει εντελώς διαφορετικούς στόχους από την εκπαίδευση δεξιοτήτων. Άλλωστε στη μία περίπτωση πρόκειται για εκπαίδευση και στην άλλη για ψυχοθεραπεία. Στη μία περίπτωση μιλάμε για ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει άλλα άτομα και στην άλλη για κάτι που γίνεται εξατομικευμένα για τον καθένα και αφορά τις δικές του προσωπικές ανάγκες. Μπορεί κάποιο άτομο να κάνει μόνο ατομική ΔΣΘ; Οι προβληματικές συμπεριφορές γεννιούνται στην προσπάθεια του ατόμου να αντιμετωπίσει μία κατάσταση ή να λύσει ένα πρόβλημα. Οι συμπεριφορές αυτές ενώ προσφέρουν μία πρόσκαιρη ανακούφιση ή βραχυπρόθεσμη λύση, συχνά δεν είναι αποτελεσματικές σε βάθος χρόνου. Η ΔΣΘ υποστηρίζει πως οι άνθρωποι κάνουν ήδη το καλύτερο που μπορούν και πρέπει να μάθουν νέες συμπεριφορές για να ανταποκρίνονται καλύτερα σε κάθε περίσταση, προκειμένου τελικά να επιλύσουν τα προβλήματά τους. Η ΔΣΘ βοηθά την ενίσχυση των δυνατοτήτων του ατόμου με την εκμάθηση δεξιοτήτων σε θεματικές όπως η αυτεπίγνωση, η ανοχή στο δύσφορο συναίσθημα, η διαχείριση του συναισθήματος και η διαπροσωπική αποτελεσματικότητα. Μέσα από τις δεξιότητες αυτές μπορεί να αναπτύξει αποτελεσματικούς τρόπους να αντιμετωπίζει καταστάσεις που παρουσιάζονται στην καθημερινότητά τους ή να διαχειρίζεται συγκεκριμένες προκλήσεις. Χωρίς την εκπαίδευση στις δεξιότητες δεν νοείται ΔΣΘ. Πόσο διαρκεί η θεραπεία; Οι περισσότερες έρευνες στη ΔΣΘ δείχνουν πως χρειάζεται ένα έτος εκπαίδευσης στις δεξιότητες σε συνδυασμό με ατομική θεραπεία. Κατά τη διάρκεια αυτού του έτους πραγματοποιούνται δύο εξάμηνοι κύκλοι εκπαίδευσης στις δεξιότητες. Το κάθε άτομο έχει τους δικούς του ρυθμούς μάθησης και εξασκείται σε διαφορετικό βαθμό ανάλογα με το πόση προσπάθεια επενδύει στην ομάδα. Σε κάποιες περιπτώσεις αρκεί το ένα εξάμηνο της εκπαίδευσης για να γνωρίζει ο συμμετέχων καλά τις δεξιότητες και να μπορεί να τις χρησιμοποιεί με επιτυχία στις κατάλληλες συνθήκες. Σίγουρα είναι σημαντικό να συνεχίσει την εξάσκηση, είτε μέσα στην ομάδα δεξιοτήτων παρακολουθώντας το δεύτερο εξάμηνο, είτε έξω από την ομάδα προκειμένου να γίνουν αναπόσπαστο μέρος της καθημερινότητάς του. Υπάρχουν προτεινόμενα βιβλία για τη ΔΣΘ;
Πού μπορώ να βρω έναν θεραπευτή Διαλεκτικής Συμπεριφορικής Θεραπείας; Οι παρακάτω θεραπευτές έχουν ολοκληρώσει την εκπαίδευσή τους στη Διαλεκτική Συμπεριφορική Θεραπεία σε συνεργασία με το Βehavioral Tech του Linehan Institute, και την Ελληνική Εταιρεία Έρευνας της Συμπεριφοράς. Aπευθυνθείτε στους θεραπευτές για να διερευνήσετε τη διαθεσιμότητα τους και το κόστος των ατομικών συνεδριών. Πληροφορίες για την ομαδική εκπαίδευση στις δεξιότητες, η οποία γίνεται παράλληλα με την ατομική θεραπεία, μπορείτε να βρείτε πατώντας εδώ. Ευσταθίου Γιώργος, Ψυχολόγος, Δρ. Κλινικής Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ Κονταξή Ευανθία, Ψυχολόγος, MSc Κλινικής Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ Κουβαράκη Έλλη, Ψυχολόγος, MSc Κλινικής Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ Κυριακοπούλου Κέλλυ, Ψυχολόγος, MSc Ψυχικής Υγείας Παιδιού, Εφήβου και Οικογένειας Λεμονούδη Μυρτώ, Ψυχολόγος, MSc Κλινικής Ψυχολογίας, ΕΚΠΑ Μικές Μάριος, Ψυχολόγος, MSc Κλινικής Ψυχολογίας, University of Lancashire / MSc Παιδοψυχολογίας, Μιτέλλα Μαριέφη, Ψυχολόγος, MSc Ψυχολογίας της Υγείας, University of Bath, UK Πούλου Κατερίνα, Ψυχολόγος, MSc Αντιμετώπισης του Πόνου, Ιατρική Σχολή, Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων Τσεβά Αγγελική, Ψυχολόγος, MSc Διοίκησης Μονάδων Υγείας, ΕΑΠ / MSc Διοίκησης Ανθρώπινου Δυναμικού, ΟΠΑ Ο κατάλογος ψυχοθεραπευτών και ψυχοθεραπευτριών τηρείται για τη διευκόλυνση του κοινού. Το ΙΕΘΣ δεν μπορεί να πιστοποιήσει τις αναγραφόμενες πληροφορίες πέραν της ολοκληρωμένης εκπαίδευσης στη γνωσιακή – συμπεριφοριστική ψυχοθεραπεία και στη διαλεκτική συμπεριφορική θεραπεία και δε φέρει καμία ευθύνη για αυτές. © ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΚΑΙ ΘΕΡΑΠΕΙΑΣ ΤΗΣ ΣΥΜΠΕΡΙΦΟΡΑΣ
Υπεύθυνος δικτυακού τόπου: Γιώργος Ευσταθίου Όροι Χρήσης 
|
Εταιρεία Γνωσιακών Συμπεριφοριστικών Σπουδών 
European Association for Behavioural and Cognitive Therapies 
Ελληνική Εταιρεία Έρευνας της Συμπεριφοράς 
Εκδοσεις ΙΕΘΣ 
Περιοδικό "Γνωσιακή Συμπεριφοριστική Έρευνα & Θεραπεία" 
«ΣΠΟΥΔΑ..ΖΩ!» - Ένας ψηφιακός οδηγός αυτοβοήθειας για υποψήφιους φοιτητές και σπουδαστές 
Ψυχοθεραπευτικό Παιχνίδι: 
«Ο Άρης και η Αράχνη» 
Εικονογραφημένο βιβλίο για το ψυχολογικό τραύμα 
Ένας οδηγός για γονείς πρόσφυγες |