• Τι είναι το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη»;
• Σε ποιους απευθύνεται το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη»;
• Πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη» στην θεραπεία;
• Τι δεν προσφέρει το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη»;
• Μπορεί το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη» να αντικαταστήσει την θεραπεία;
• Βιβλιογραφία

• Τι είναι το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη»;

Το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη» εκτυλίσσεται σε ένα λιβάδι, όπου ζουν διάφορα έντομα, όπως ο Άρης Ακρίδας και η Λίτσα Πασχαλίτσα, οι οποίοι αντιμετωπίζουν μία πολύ δύσκολη κατάσταση. Εδώ και κάποιο καιρό, μία Αράχνη, η οποία ζει επίσης στο λιβάδι, εκφοβίζει τα έντομα και τους ζητάει να κάνουν πράγματα που δεν θέλουν. Ως αποτέλεσμα, ο Άρης μπορεί να διασχίζει το λιβάδι πηδώντας με έναν συγκεκριμένο τρόπο που η Αράχνη του επιβάλει, ενώ η Λίτσα πρέπει να μετρά τις βούλες της πριν κοιμηθεί κάθε βράδυ. Η Αράχνη εκφοβίζει τα έντομα, λέγοντάς τους ότι θα τους συμβούν κακά πράγματα αν δεν ακολουθήσουν τις εντολές της. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα έντομα εκτελούν τις εντολές της, μπλέκοντας ολοένα περισσότερο στον ιστό της Αράχνης (ή της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής). Μία μέρα ο Άρης αποφασίζει να ζητήσει την συμβουλή της Σοφής Κουκουβάγιας. Η Σοφή Κουκουβάγια δέχεται να βοηθήσει τον Άρη, πρώτα όμως του ζητάει να βρει ένα παιδί που να είναι πρόθυμο να τον βοηθήσει.

• Σε ποιους απευθύνεται το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη»;

Το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη» απευθύνεται σε θεραπευτές γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας για να το χρησιμοποιήσουν συμπληρωματικά στην θεραπεία παιδιών ηλικίας έως 12 ετών, τα οποία αντιμετωπίζουν Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή.

Με το ποσοστό εκδήλωσης της διαταραχής να ανέρχεται περίπου στο 2%, η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή είναι μία συχνή ψυχική διαταραχή στα παιδιά. Οι πιο αποτελεσματικές μέθοδοι θεραπείας για την αντιμετώπιση της Ιδεοψυχαναγκαστικής Διαταραχής είναι η γνωσιακή-συμπεριφορική θεραπεία είτε ως μονοθεραπεία είτε σε συνδυασμό με τη φαρμακοθεραπεία. Δυστυχώς, υπάρχει έλλειψη θεραπευτών που να εξειδικεύονται στην θεραπεία παιδιών με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή. Ένας από τους λόγους που συμβαίνει αυτό είναι η έλλειψη θεραπευτικών εργαλείων κατάλληλων για παιδιά. Το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη» ενσωματώνει τις εμπειρικά τεκμηριωμένες τεχνικές θεραπείας για την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή με έναν τρόπο οικείο και ελκυστικό για τα παιδιά. Διευκολύνει με αυτόν τον τρόπο την κατανόηση της διαταραχής και των συνεπειών της, ενώ εισάγει και καθοδηγεί τα παιδιά στην θεραπευτική της αντιμετώπιση.

Το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη» στοχεύει επομένως να ενθαρρύνει τα παιδιά στην προσπάθειά τους να αντιμετωπίσουν την διαταραχή και να προσφέρει στους θεραπευτές παιδιών με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή ένα θεραπευτικό εργαλείο για την κλινική τους πράξη.

• Πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη» στην θεραπεία;

Το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη» περιλαμβάνει εμπειρικά τεκμηριωμένες τεχνικές της γνωσιακής-συμπεριφορικής θεραπείας τόσο για τα παιδιά (March & Mulle, 1998; Piacentini, Langley & Roblek, 2007) όσο και για τους ενήλικες με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή (Foa et al., 2005; Salkovskis, 1999).

Στο επίπεδο Ι η Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή περιγράφεται ως διαταραχή η οποία συνεχώς διευρύνεται όσο κανείς ενδίδει σε αυτήν.

Στο επίπεδο ΙΙ περιγράφεται το φίλτρο της σκέψης, το οποίο έχει καταστραφεί από την Αράχνη (ή την Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή) επιτρέποντας στις παράλογες σκέψεις να μην φιλτράρονται.

Στο επίπεδο ΙΙΙ περιγράφονται τα εργαλεία, τα οποία βοηθάνε στην αντιμετώπιση της διαταραχής. Με τη χρήση ενός ονόματος που επιλέγει το παιδί για να αποκαλεί με αυτό την διαταραχή (παρατσούκλι) επιτυγχάνεται η «εξωτερίκευση» της διαταραχής.

Στο επίπεδο V σχεδιάζεται ο Χάρτης των Καταναγκασμών και γίνεται η ιεράρχηση αυτών. Δίνονται οδηγίες για την πρώτη Άσκηση Θάρρους (ή Έκθεσης).

Στο επίπεδο IV σχεδιάζονται και πραγματοποιούνται νέες Ασκήσεις Θάρρους (ή Έκθεσης).

Στο επίπεδο VII σχεδιάζονται και πραγματοποιούνται νέες Ασκήσεις Θάρρους (ή Έκθεσης) ενώ δίνονται οδηγίες για την πρόληψη τυχόν μελλοντικής υποτροπής.

Στο επίπεδο VIII γίνεται η παρουσίαση ενός πιστοποιητικού, το οποίο συνοψίζει όλα όσα έμαθε το παιδί στην διάρκεια του παιχνιδιού. Το πιστοποιητικό εκτυπώνεται έγχρωμα και υπογράφεται από τον θεραπευτή.

Κάθε επίπεδο περιλαμβάνει μία βασική έννοια. Τα 4 πρώτα επίπεδα του παιχνιδιού ασχολούνται με την ψυχοεκπαίδευση. Μετά την ολοκλήρωση καθενός από αυτά, το παιδί συμπληρώνει ένα φύλλο εργασίας στον υπολογιστή απαντώντας σε κάποιες σχετικές με το περιεχόμενο του κάθε επιπέδου απλές ερωτήσεις. Για το σπίτι συμπληρώνει επίσης ένα φύλλο εργασίας με παρόμοιες ερωτήσεις. Από το πέμπτο επίπεδο και μετά, το παιδί αναλαμβάνει να πραγματοποιήσει στο σπίτι ασκήσεις έκθεσης ή αλλιώς «ασκήσεις θάρρους». Ο θεραπευτής μπορεί να κάνει τις απαραίτητες τροποποιήσεις, όσες φορές χρειαστεί, μέχρις ότου το παιδί ολοκληρώσει αρκετές ασκήσεις θάρρους.

Κάθε επίπεδο του παιχνιδιού, μαζί με τα φύλλα εργασίας, διαρκούν περίπου 15 λεπτά. Παρόλο που τα επίπεδα είναι σχετικά σύντομα, είναι, ωστόσο, επίσης αρκετά περιεκτικά ως προς το περιεχόμενό τους. Συνιστούμε να βλέπετε το κάθε επίπεδο μαζί με το παιδί και στην συνέχεια να αφήνετε το παιδί να ξαναβλέπει το περιεχόμενο του ίδιου επιπέδου. Αφού ολοκληρώσει το φύλλο εργασίας στον υπολογιστή, θα ήταν ίσως σκόπιμο το παιδί να ξαναδεί το επίπεδο ακόμη μία φορά. Προκειμένου να παγιωθεί η νέα γνώση, δίνονται παρόμοια φύλλα εργασίας για συμπλήρωση στο σπίτι.

Συνίσταται η ολοκλήρωση ενός μόνο επιπέδου σε μία θεραπευτική συνεδρία.

• Τι δεν προσφέρει το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη»;

Το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη» δεν είναι ένα παιχνίδι αυτοβοήθειας και δεν απευθύνεται σε παιδιά που δεν αντιμετωπίζουν Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή. Τα παιδιά με την διαταραχή που παίζουν το παιχνίδι χωρίς την καθοδήγηση ενός θεραπευτή πιθανότατα να ταυτιστούν με τους ήρωες και να αναγνωρίσουν σε αυτούς δικά τους συμπτώματα ενώ παίζουν το παιχνίδι. Συνιστούμε, ωστόσο, η χρήση του παιχνιδιού να γίνεται στο πλαίσιο θεραπείας και με την καθοδήγηση ενός θεραπευτή, ο οποίος μπορεί να κρίνει ποιες ασκήσεις έκθεσης είναι κατάλληλες για το παιδί σε κάθε στάδιο και να το καθοδηγήσει στην επιτυχή πραγματοποίησή τους. Εξάλλου, αν ένα παιδί έχει ήδη εξοικειωθεί με το παιχνίδι πριν από την έναρξη της θεραπείας, χάνεται το στοιχείο της έκπληξης, περιορίζοντας έτσι την βέλτιστη χρήση του παιχνιδιού στην αντιμετώπιση της διαταραχής.

• Μπορεί το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη» να αντικαταστήσει την θεραπεία;

Το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη» δημιουργήθηκε ως θεραπευτικό εργαλείο για να βοηθήσει τους θεραπευτές στην θεραπεία των παιδιών που αντιμετωπίζουν Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή. Από μόνο του δεν επαρκεί για την αντιμετώπιση της διαταραχής. Διευκολύνει, παρόλα αυτά, το κλινικό έργο του θεραπευτή, παρέχοντας του μία μεταφορά για την κατανόηση της διαταραχής καθώς και έτοιμα φύλλα εργασίας που βοηθούν στην παγίωση της νέας γνώσης. Όπως συμβαίνει με όλες τις ψυχικές διαταραχές, η θεραπεία ενός παιδιού με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή θα πρέπει να γίνεται από έναν θεραπευτή που εξειδικεύεται στην θεραπεία παιδιών με Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή σε συνεργασία με έναν παιδοψυχίατρο για την παρακολούθηση της φαρμακοθεραπείας.

Κάποιοι γονείς ίσως θα ήθελαν να χρησιμοποιήσουν το ηλεκτρονικό παιχνίδι «Ο Άρης και η Αράχνη» με το παιδί τους που αντιμετωπίζει Ιδεοψυχαναγκαστική Διαταραχή, έξω από ένα θεραπευτικό πλαίσιο και χωρίς την καθοδήγηση ενός θεραπευτή. Ωστόσο, ένα παιδί που χρησιμοποιεί το παιχνίδι χωρίς την καθοδήγηση ενός ψυχοθεραπευτή είναι πολύ πιθανόν να απογοητευτεί καθώς τα ηλεκτρονικά ψυχοθεραπευτικά παιχνίδια από μόνα τους δεν επαρκούν για να ανακουφίσουν ούτε βεβαίως να εξαλείψουν την διαταραχή.

• Βιβλιογραφία

Foa, E., Grayson, J. B., Steketee, G. S., Doppelt, H. G., Turner, R. M., & Latimer, P. R. (1983). Success and failure in the behavioral treatment of obsessive-compulsives. Journal of Consulting & Clinical Psychology, 51, 287-297.
Foa, E. B., Liebowitz, M. R., Kozak, M. J., Davies, S., Campeas, R., Franklin, M. E., et al. (2005). Randomized, Placebo-Controlled Trial of Exposure and Ritual Prevention, Clomipramine, and Their Combination in the Treatment of Obsessive-Compulsive Disorder. Am J Psychiatry, 162(1), 151-161.
March, J. S., & Mulle, K. (1998). OCD in children and adolescents. A cognitive-behavioral treatment manual. New York: Guilford Press.
Piacentini, J., Langley, A., & Roblek, T. (2007). Cognitive-Behavioral Treatment of Childhood OCD. It’s only a false alarm. New York: Oxford University Press.
Salkovskis, P. M. (1999). Understanding and treating obsessive-compulsive disorder. Behaviour Research & Therapy, 37(1), S29-S52.